7-Mavzu: Ilmiy uslub. Sohaviy terminlarning yasalishi Ilmiy uslub

7-Mavzu: Ilmiy uslub. Sohaviy terminlarning yasalishi
Ilmiy uslub bilimning turli sohalariga qarab, shuningdek, kimga mo‘ljallanganligiga nisbatan o‘zaro farqlanadi. Masalan, fan sohalari muayyan shartli belgilar, formulalar, bayon qilish materiali bilan ajralib turadi.
Ilmiy uslubdagi kitoblar ilm-fanga oid ma’-lumotlar berish bilan mutaxassislargagina mo‘ljallanishi yoki bunday ilmiy ma’lumotlar keng ommaga qaratilgan bo‘lishi mumkin. Keng jamoatchilikka tushunarli bo‘lgan, tasvir bayonida emotsionallik, obrazlilik mavjud bo‘lgan uslub ilmiy-ommabop uslub sanaladi. Ko‘pchilikka mo‘ljallangan ma’ruzalar, risola va darsliklar shu uslubning ko‘rinishlaridir.
Ilmiy-ommabopuslubda maxsus atamalar kam ishlatiladi (ishlatilganda esa izohi beriladi), fikrlar qiziqarli tilda tushuntiriladi, bayonda obrazlilikni ta’minlovchi badiiy tasvir usullaridan foydalaniladi.

ilmiy uslubning vazifa turlari	janr turlari
shaxsiy ilmiy	monografiya, maqola, doklad, diplom ishi, dissertatsiya ishi
ilmiy axborot	referat, annotatsiya, konspekt, tezis
ilmiy ma’lumot	lug‘at, katalog, ma’lumotnoma
o‘quv-ilmiy (ilmiy-texnikaviy)	darslik, lug‘at, o‘quv qo‘llanma, ma’ruza
ilmiy-ommabop	ocherk, kitob, ma’ruza, maqola

ilmiy matnning taxminiy mazmuni

ilmiy matn asosi	asoslab berilishi kerak bo‘lgan tezis
tezis	mavzu predmeti va asosiy muhokama qilinayotgan tomoni (xususiyati yoki belgisi)
asosiy tezisning dalil-isboti	dalil-isbotlar, misollar, statistik ma’lumotlar, ilgari surilgan g‘oyani tasdiqlovchi ilmiy nazariya va fikrlar
xulosa	o‘tkazilgan tadqiqotning tahlili va istiqbol rejalar, kutilayotgan natijalar

so‘zlarga ilmiy uslubda ta’rif bering.


1. raqobat – iqtisodiy ko‘rsatkichlarni ko‘tarish va yanada takomillashishning asosi hamda rag‘bati. 2. menejer – mas’uliyatni o‘z bo‘yniga oladigan, xavfdan qochmaydigan, yaxshi muomalaga ega, bozor iqtisodidan yaxshi xabari bor, boshqarish nazariyasini va amaliyotini o‘zlashtirgan, og‘zaki va yozma nutq madaniyatiga ega bo‘lgan ishbilarmon odam ( « menejerlik – bu kasb » a. fayzullayev). 3. konsensus - uzoq bahsdan keyin ikki odam bir umumiy fikrga keladi. 4. investitsiya -biror bir katta ish uchun pul berish. 5.totalitarizm - erkinlikning bo‘gilishi. 6. diplomatiya – bu uddaburonlik, yuksak madaniyat, o‘zini tutish va boshqalar bilan eng tog‘ri munosabatni tanlay olish.


berilgan nutqiy qoliplardan foydalangan holda biror bir ilmiy maqolaga annotatsiya yozing.
1. mazmuniy tasnifi : ...muammo (nazariya, o‘ziga xos jihatlari, rivoji, o‘sishi) tahlil qilinadi, tadqiq qilinadi, maqolaga asos qilib olingan.
.....asosiy yo‘nalishlari, usullari, sabab-oqibatlari....... ilmiy tahlil qilingan (ko‘rib chiqilgan, asoslab berilgan).
...... haqida ilmiy tahlil, foydali ma’lumotlar, qiyosiy tavsif, batafsil, aniq ma’lumot, tanqidiy mulohaza, asosli dalillar keltirilgan (berilgan, qayd etilgan)
2.kompozitsiyasi (tuzilishi) :maqola ............ qism (bob)dan iborat.
3 maqsadi (kimga mo‘ljallanganligi) : ........ga mo‘ljallangan. maqola..........ga tavsiya etiladi. ...............foydalanishlari mumkin