7-mavzu: Buyrak. Ularning yoshga qarab o‘zgarishi. Siydik yo‘li, qovuq, siydik chiqarish kanali, ularning yoshga qarab o‘zgarishi

Ektodermal — nevrogen ichki sekretsiya bezlari
Shishsimon tana (epifiz) — corpus pineale (epiphysis cerebri)
Shishsimon tana oraliq miyaning epithalamus sohasida, miya yarim sharlarining ostki qismida joylashgan. Epifiz hajmi jihatdan unchalik katta bo'lmay, katta yoshli odamlarda 0,2 gr, uzunligi 8-10 mm, qalinligi 4 m m bo'ladi. Shakli tuxumsimon. Yuzasi g'adir-budur, rangi qizg'ish-kulrang bo'ladi. Old tomondan kashakchalar orqali ko'ruv bo'rtig'i — thalamus ga birlashib turadi. Orqa qismi esa to'rt tepalikning yuqori do'mboqchalari orasidagi sagital egatchada joylashadi. U tashqi tomondan yupqa biriktiruvchi to'qimali parda bilan o'ralgan. Bu parda bez to'qimasi ichiga kirib to'siqlar hosil qiladi va uni mayda bo'laklarga bo'lib yuboradi. Bo'lakchalar esa pufakchalar, ya’ni follikulalardan tuzilgan. Bezdan ishlab chiqariladigan gormon — milatonin organizmni va jinsiy a’zolarni o'sishini me’yorlashtirib turadi. Ishlab chiqarilgani sekret ayrim ichki sekretsiya bezlarining, masalan, jinsiy bezlarning o'sishini va ish faoliyatini to'xtatib turadi. Ishlab chiqariladigan gormonlar ta’sirida, balog'at yoshiga etgan bolalarda ikkilamchi jinsiy belgilaming paydo bo'lishi aniqlangan. Bez funksiyasining buzilishi yosh bolalar jinsiy faoliyatining vaqtliroq boshlanishiga olib kelar ekan (pubertas proecos).
Gipofiz — hypophysis cerebri, glandula pituitaria Gipofiz yoki pastki miya ortig'i asosiy suyakdagi turk egarining gipofiz chuqurchasida, ko'ruv bo'rtig'ining ostki sohasida joylashgan. Bezning hajmi uncha katta bo'lmasdan, katta yoshli kishilarda hammasi bo'lib 1,5-2--0,5 sm ni tashkil qiladi. Lekin vazifasi jihatdan boshqa bezlarning orasida eng yuqori o'rinda turadi.
Gipofizni quyidagi bo'laklarga bo'lib o'rganiladi:
1. Adenogipofiz (bezli gipofiz).
2. Neyrogipofiz.
Adenogipofizga oldingi bo'lagi, o'rta yoki oraliq bo'lagi va tuberal (do'mboqli) bo'lagi kiradi. Neyrogipofiz qismiga esa orqa bo'lagi, infundibulum (quyg'ich) va o'rta tepachalar kiradi.