7-ма’ruza vodorod sulfid va karbonat angidriddan gazni tozalashning xemosorbsion usullari. Reja

sеolitlarda tozalashdan oldin uni aminli eritmalar bilan tozalash amalga oshiriladi.
Gazni nordon komponеntlardan tozalashning katalitik usullari gazda suyuq yutib oluvchilar yoki adsorbеntlar bilan to’liq yo’qotib bo’lmaydigan birikmalar (masalan, vodorod sul’fid, uglеrodning oltingugurtli oksidi, sul’fidlar, disul’fidlar, tiofеn) mavjud bo’lganida qo’llaniladi. Gazlarni vodorod sul’fididan tozalash usullari 2-rasmda keltirilganidek tasniflanadi.

Gazlarni tozalash usulini va unda qo’llaniladigan yutuvchilarni to’g’ri tanlash

tozalash jarayonining samaradorligiga ta’sir etadi va quyidagi omillarga bog’liq:
- Uglevodorodli gazli xom ashyodagi suv bug’i va vodorod sul’fidining
miqdoriga;
- absorbent uchuvchanligiga;
- adsorbentning mustahkamligiga;
- absorbent yoki, adsorbentning tanlovchanligiga;
- regeneratsiya sharoitiga;
- narxi va xizmat davomiyligiga.
Gazlar tozalashda absorbsion, adsorbsion, membranali yoki, uyg’unlashtirilgan
usullarni qo’llashda texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlar quyidagi xulosalarni namoyon qiladi:
Etanolaminlar yordamida absorbsion tozalash texnologiyasi tozalanayotgan
gazning hajmi katta bo’lganda va CO₂ va H₂S konsentratsiyalari past bo’lganda samarali;
Tarkibida ko’p miqdorda CO₂ saqlagan kam hajmli gazlarni tozalashda membranali tozalash texnologiyalari afzalliklarga ega;
Tarkibida ko’p miqdorda CO₂ saqlagan katta hajmli xom ashyo oqimlarini
tozalashda uyg’unlashtirilgan texnologiyalar yuqori samaradorlik namoyon etadi. Uglevodorodli gazlarni kimyoviy qayta ishlash-nordon komponentlardan
tozalangan va talab darajasida quritilgan uglevodorodli gazlar nafaqat yoqilg’i
energetika sohasida balki, gazlarning individual komponentlari kimyoviy sintez texnologiyalari uchun muhim xomashyo sifatida qo’llash, gazlarni chuqur qayta ishlash va uning asosida xalq xo’jaligining turli sohalari uchun zarur anjomlar va mahsulotlar ishlab chiqarish bo’g’inlarini biriktirib, yuqori sifatli maqsadli mahsulotlar olish imkonini beradi.

Nazorat savollari:

1. Gazlarni nordon komponentlardan tozalash usullari.
2. Gazlar tozalashda absorbsion, adsorbsion, membranali yoki, uyg’unlashtirilgan usullari haqida ma’lumot bering.