7-Ma’ruza Rele qurilmalarining umumiy asoslari. Elektr mexanik va elektrmagnit relelar

Elektromexanik releler
Releli himoya va elektr avtomatikasida elektromexanik relelar, yarim o‘tkazgich uskunalar yordamida qurilgan relelar va to‘yinuvchi magnit sistemali relelar keng ishlatiladi. Bulardan eng ko‘p tarqalgani elektromexanik relelardir.
Elektromexanik relelar katta o‘lchamga ega, ular ulanadigan tok va kuchlanish transformatorlari bilan birgalikda ko‘p quvvat iste’mol qiladilar. Releni yarim o‘tkazgich asosida qurilishi ularning parametr va xarakteristikalarini yaxshilashga olib keladi. Shuning uchun ular tajribada borgan sari ko‘proq qo‘llanilmoqda.
Elektr kattaliklarga ta’sir javob beruvchi, bilvosita shikastlanish va nonormal rejimlarni paydo bo‘lishidan ishlovchi relelar keng joriy etilmoqda.
Masalan, gaz yoki bosimning oshishiga ta’sir ko‘rsatuvchi, moyli transformator va reaktorlarda qo‘llaniluvchi, temperaturani sezuvchi relelar ko‘p ishlatilmoqda.
Elektr kattaliklarga ta’sir javob beruvchi relelarni 3 guruxga bo‘lish mumkin:
- bir elektr kattalikka (tok yoki kuchlanish) ta’sir javob beruvchi relelar;
- ikki elektr kattaliklarga (tok va kuchlanish, ikkita kuchlanish);
Birinchi guruxga tok va kuchlanish relelari, ikkinchi guruxga bir fazali relelar (quvvat va qarshilik relelari) kiradi.