7-maruza: Linuxda foydalanuvchi va ularning guruhlarini boshqarish

Linuxda foydalanuvchilar yaratish,root foydalanuvchisi.

Foydalanuvchilarni boshqarish tizim xavfsizligining muhim qismidir. Imtiyozlarni boshqarishda samarasiz foydalanuvchilar ko'pincha tizimni xavf ostiga qo'yadilar. Shuning uchun, foydalanuvchi hisobini boshqarishning sodda va samarali texnikasi yordamida serverni qanday himoya qilishni tushunish juda muhimdir.

Ubuntu ishlab chiquvchilari barcha Ubuntu distributivlarida standart ma'muriy foydalanuvchi (root) qulflash to'g'risida ongli ravishda qaror qabul qilishdi. Bu root foydalanuvchisi o'chirilgan yoki unga kirish mumkin emas degani emas. U faqat parollangan bo’lib, biror shifrlangan qiymatga mos kelmaydi, shuning uchun uni to'g'ridan-to'g'ri tizimga kirish uchun ishlatish mumkin emas.

Shu bilan birga, foydalanuvchilarga ma'muriy(root) majburiyatlarni o'tkazish uchun sudo nomli vositadan foydalanish tavsiya etiladi. Sudo vakolatli foydalanuvchilarga o'z parollari va superuser tomonidan tayinlangan parollar yordamida ularga imtiyozlarini vaqtincha oshirishga imkon beradi. Bu sodda, ammo samarali usul foydalanuvchilarning barcha harakatlari uchun javobgarlikni ta'minlaydi va foydalanuvchilarga qanday ma'muriy xatti-harakatlarni ixtiyoriy nazorat qilish imkonini beradi.

Agar biron sababga ko'ra super foydalanuvchini ishlatishga ruxsat berish kerak bo’lsa, unga quyidagi buyruq bilan parol o'rnatish kerak bo’ladi:

sudo passwd

Sudo joriy tizimga kirish uchun ishlatilgan foydalanuvchi parolini so'raydi, so'ngra quyida ko'rsatilgandek yangi root parolini o'rnatish so'raladi:

[sudo] password for username: (вводите свой собственный пароль)

Enter new UNIX password: (вводите новый пароль суперпользователя)

Retype new UNIX password: (повторяете новый пароль суперпользователя)

passwd: password updated successfully
root foydalanuvchisini bloklash uchun passwdning quyidagi sintaksisidan foydalaniladi:

sudo passwd -l root

Sudo haqida ko'proq ma'lumotni uning man sahifasiga kirib o'qish mumkin:

man sudo
Odatda, Ubuntuni o'rnatilishida yaratilgan asl foydalanuvchi "admin" guruhining a'zosi bo'lib, u/etc/sudoers fayliga sudo vakolatli foydalanuvchilar sifatida qo'shiladi. Agar boshqa foydalanuvchini sudo orqali superuser sifatida kirishiga ruxsat berish kerak bo'lsa, uni adminlar guruhiga qo'shish kerak bo’ladi.
Hozirgi kunda har qanday operatsion tizim, agar ko'p foydalanuvchi rejimiga ega bo'lmasa, to'liq deb hisoblanmaydi. Linuxda. Ilgari, OTda har bir aniq foydalanuvchining kirish huquqlarini boshqaradigan uchta asosiy bayroq mavjud edi, bular o'qish, yozish va to'g'ridan-to'g'ri ijro etish. Biroq, bir muncha vaqt o'tgach, ishlab chiquvchilar bu etarli emasligini tushunishdi va ushbu OS foydalanuvchilari uchun maxsus guruhlarni yaratdilar. Ularning yordami bilan bir nechta odam bitta manbadan foydalanish imkoniyatiga ega bo'ladilar.

Foydalanuvchilarni guruhlarga qo'shish usullari

Shubhasiz, har qanday foydalanuvchi asosiy guruhni tashkil qiladigan asosiy guruhni va o'zi xohlagan vaqtda qo'shilishi mumkin bo'lgan guruhni tanlashi mumkin. Ushbu ikkita tushunchani tushuntirishga arziydi:

• 
  Birlamchi (asosiy) guruh OTda ro'yxatdan o'tgandan so'ng darhol tuziladi. Bu avtomatik ravishda sodir bo'ladi. Foydalanuvchi faqat bitta kiritiladigan foydalanuvchi nomiga ko'ra belgilanadigan bitta asosiy guruhda bo'lish huquqiga ega.
  
• 
  Yon guruhlar ixtiyoriy emas va kompyuterdan foydalanish paytida o'zgarishi mumkin. Biroq, yon guruhlarning soni qat'iy cheklanganligini va 32 dan oshmasligini unutmang.
  

Endi Linux distributivlarida foydalanuvchi guruhlari bilan qanday ishlashingiz mumkinligini ko'rib chiqamiz.