7-ma’ruza: bipolyar tranzistorlarning ishlash prinsipi. Zonaviy diagrammalar. Baza, emitter va kollektor toklarini hisoblash. Emitter va kollektor o‘tishlarning effektivligi. Tok bo‘yicha kuchayish koeffitsienti

Emitter o‘tishining samaradorligi. Tranzistorning emitter-baza o‘tishiga to‘g‘ri kuchlanish berilganda p-n sohalar o‘rtasidagi potensial to‘siq balandligi pasayadi va o‘tish orqali tok oqib o‘tadi. Umumiy holda bu tok baza sohasiga purkalgan kovaklar oqimi j_pe va bazadan emitter sohasiga yo‘nalgan qarama-qarshi elektronlar oqimi j_ne dan tashkil topgan (3.4-rasmga qarang).
J_eq j_pe + j_ne (3.20)

3.4-rasm. Emitter tokining kovak va elektron tashkil etuvchilari

Tranzistorning ishlashi uchun j_pe tok alohida ahamiyatga ega, chunki tokning xudi shu qismi kollektorga yetib boradi, j_ne tok esa siljish manbai orqali ulanib emitter o‘tishning qizishiga sabab bo‘ladi, shu tufayli u foydali ta’sir ko‘rsatmaydi. Emitterning purkash qobiliyatini xarakterlash uchun emitter o‘tishning samaradorligi parametri kiritiladi. Bu parametr, kovaklarning emitter sohasidan baza sohasiga purkalishiga mos keluvchi emitter o‘tish orqali o‘tadigan tok qismini aniqlaydi: