Toza quruq piknometr analitik balansda eng yaqin 0.0002 g gacha o'lchanadi, so'ngra markirovkadan bir oz yuqoriroq distillangan suv bilan to'ldiriladi, to'xtatuvchi bilan yopiladi va termostatga joylashtiriladi. 20 + -0,1 C haroratda termostatda 20 daqiqali ta'sir o'tkazgandan so'ng, piknometrdagi suv darajasi tezda belgilanadi, ortiqcha suvni pipetka, kapillyar yoki toza tolasiz filtr qog'ozining haddan tashqari tasmasini olib tashlaydi. Piknometr yana to'xtatuvchi bilan yopiladi, yana 10 daqiqa termostlanadi, suyuqlik darajasi etiketkaga tekshiriladi, tashqi qismi toza yumshoq mato yoki filtr qog'ozi bilan quritiladi va analitik balans qutilari 10 daqiqaga qoldiriladi va keyin yana tortiladi. Shundan so'ng, piknometr suvdan ozod qilinadi, alkogol va eter bilan ketma-ket yuvib tashlanadi, so'ng qolgan efir havo puflab chiqariladi, pikometr sinov suyuqligi bilan to'ldiriladi va distillangan suv bilan bir xil operatsiyalar bajariladi.
4. Piknometrlar.
Suyuqlikning nisbiy zichligi quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi.
bu erda d - sinov suyuqligining nisbiy zichligi, m - bo'sh piknometrning massasi, g, m1 - distillangan suv bilan piknometrning massasi, g, t2 - sinov qilingan suyuqlik bilan birga bo'lgan psixometrning massasi, g, 0.99703 suv zichligini hisobga olgan holda, 20 C suvning nisbiy zichligining qiymati. havo, 0.0012 - havo harorati 20 C va bosimi 760 mm RT. San'at.
Hisoblangan zichlikka 0.0012 qo'shilishi kerak, chunki pikometrda suyuqlikni quyishdan oldin havo bor edi.
Piknometrni artishda filtr qog'ozi yoki mato tolalari uning devorlarida qolmasligi uchun ehtiyot bo'lish kerak. Pikometrni isitish bilan quritmang. Piknometrdan foydalanish sizga nisbatan zichlikni 0,001 aniqlik bilan aniqlash imkonini beradi.
20 ml haroratda 1 ml boshiga grammdagi suyuqlikning zichligi 1 ml analitning massasiga qarab hisoblab chiqiladi va havoda tortish uchun tuzatish quyidagi jadvalga muvofiq qo'shiladi:
Og'irligi 1 ml, g
|
Tuzatish
|
0,60-1,03
|
0,0011
|
1,04-1,72
|
0,0010
|
1,73-2,00
|
0,0009
|
1 ml suyuqlik massasi grammda ko'rsatilgan massani havoning suyuqlik piknometrini 20 ° C ga to'ldirganda, milometrda ko'rsatilgan psixometr hajmiga bo'lish yo'li bilan aniqlanadi. Pikometrning hajmi yuqorida aytib o'tilganidek, 1 litr suv 20 ° C haroratda 997,18 g massaga ega ekanligi asosida o'rnatiladi.
Qalqovichli zichlik oʻlchash asboblari
Qalqovichli zichlik oʻlchagichlarda Arximedning qalqovichga taʼsir etuvchi itarib chiqaruvchi kuchining suyuqlik zichligiga bogʻliqligidan foydalaniladi. Bu asboblar suzib yuruvchi va batamom choʻkadigan qalqovichli boʻladi. Birinchi tur asboblarda zichlikni oʻlchash qiymati qalqovichning choʻkish chuqurligiga bogʻliq boʻladi. Ikkinchi tur asboblarda qalqovichni choʻkish chuqurligi oʻzgarmaydi. Faqat uning itaruvi kuchi oʻlchanadi, bu kuch esa suyuqlikning zichligiga mutanosib boʻladi.
Birinchi tur zichlik oʻlchagichlarda qalqovichning ogʻirlik kuchi qalqovichga zichligi boʻlgan, tekshiriladigan muhit tomonidan ham suyuqlik yuzasida boʻlgan zichligi boʻlgan muhit tomonidan (6.32- rasmga qarang) taʼsir etadigan itaruvchi kuch bilan muvozanatlashadi. Qalqovich muvozanatda turganida itaruvchi kuch qalqovichning ogʻirlik kuchiga teng boʻladi. Bu yerda, tekshirilayotgan muhit zichligining har bir qiymatiga qalkovichning maʼlum botish chuqurligi mos keladi. Ixtiyoriy shakldagi qalkovichga taʼsir etuvchi itaruvchi kuch Arximed qonuniga koʻra aniqlanadi:
, (6.31)
bu yerda — suyuqlik ustidagi muhitning zichligi; g — erkin tushish tezlanishi;
—qalqovichning pastki qismi botirilgan suyuqlikning zichligi; S — qalqovich kesimining yuzi,
h — qalqovichning balandligi; x — qalqovichning suyuqlikka botish sathi.
Oʻzgarmas kesimli qalqovich uchun
F(x)=ρ0 g S h +(ρ-ρ0) g S X . (6.32)
Agar suyuqlik ustida havo boʻlsa, u holda r0 =0. Unda umumiy holda
. (6.33)
Oʻzgarmas kesimli qalqovich uchun itaruvchi kuch ifodasi qoʻyidagi koʻrinishda boʻladi
F=ρ∙g∙S∙x . (6.34)
6.32- rasmda suzib yuruvchi qalqovichli zichlik oʻlchash asbobining prinsipial sxemasi koʻrsatilgan. Asbob qalqovich 2, oʻlchash idishi 1 dan iborat. Suyuqlik asbobga tarnov 3 orqali kelib, tarnov 4 orqali chiqib ketadi. Oqimning tezligi doimiy kesimli drossel 5 yordamida aniqlanadi. Plastinalar 6 qalqovichni uyurmalardan saqlaydi.
Suyuqlik zichligining oʻzgarishi qalqovich va u bilan bogʻliq boʻlgan oʻzak 7 ning siljishiga olib keladi. Oʻzak differensial - transformator oʻzgartkich gʻaltagida siljiydi. Ikkilamchi (koʻrsatuvchi yoki qayd qiluvchi) asbob zichlik birligida darajalanadi. Haroratning kompensatsiyasi ikkilamchi asbobning oʻlchash sxemasiga ulangan qarshilik termometri yordamida amalga oshiriladi. Zichlik oʻlchagichlar korroziyaga chidamli materiallardan tayyorlanib, agressiv suyuqliklar zichligini oʻlchashda ham ishlatilishi mumkin.
Oraliqdagi oʻzgartkichning turiga qarab zichlik oʻlchagich elektrik yoki pnevmatik unifikatsiyalangan chiqish signaliga ega boʻlishi mumkin.
HISOBLASH USULI
1. Qovushqoqlikning kinematik koeffitsienti quyidagi jadvaldan aniqlanadi.
3.1-jadval
Suvning temperaturasi S0
|
0
|
5
|
10
|
15
|
20
|
25
|
Qovushqoqlikning kinematik koeffi-senti , m2/s
|
0,0173
|
0,015
|
0,0131
|
0,0114
|
0,0102
|
0,0090
|
2. Suvning sarfi:
(sm3/s) Bu erda:
W - o‘lchov idishidagi suvning hajmi, sm3;
t - idishning to‘lish vaqti, s.
3. Quvurdagi suyuqlik harakatining o‘rtacha tezligi
(sm/s)
Bu erda: -quvurning ko‘ndalang kesim yuzasi, sm2
d - shisha quvurning diametri, sm.
4. Aniqlangan orqali har bir tajriba uchun Reynolds soni Re hisoblanadi:
O‘lchashlar va hisoblashlar natijasi quyidagi jadvalga kiritiladi.
3.2-jadval
№
|
O‘lchash natijalari
|
Hisoblash natijalari
|
Harakat tartibi
|
O‘zgarmas kattaliklar
d=2,0 sm
|
W
|
t
|
Q
|
|
Re
|
|
sm3
|
c
|
sm3/s
|
sm2/s
|
|
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
NAZORAT SAVOLLARI
Suyuqlik harakatining asosiy elementlarini ayting?
Oqim chizig‘i, oqim naychasi, oqimcha, suyuqlik oqimi ma’nosini tushuntiring?
Oqimning asosiy gidravlik elementlarini ayting va ularga izoh bering?
Oqimning sarfi nima?
Oqimning o‘rtacha tezligi qanday aniqlanadi?
Quvurlarda suyuqlik oqimining qanaqa tartiblari (rejimi) kuzatiladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |