7. Hujayra sitoplazmasidagi hujayra shirasi bilan to'lgan bo'shliq

D)a- 1, 3, 5; b-2,4,6
1761. Ko'lbuqa qaysi sinf vakili hisoblanadi?
A) baliqlar
B) suvda va quruqlikda yashovchilar
C) qushlar
D) sutemizuvchilar
1762. Sanchuvchi meva qaysi o'simlik turi uchun xos?
A) beda B) qariqiz C) temirtikan D) aylant
1763. Qarmoqli savatcha qaysi o'simlik turi uchun xos?
A) beda B) qariqiz C) temirtikan D) aylant
1764. Zaharli ayiqtovon turi qayerda tarqalgan?
A) cho'lda B) dala, o'tloqlarda C) sernam joylarda D) botqoqlikda
1765. Sudraluvchi ayiqtovon turi qayerda tarqalgan?
A) cho'lda B) dala, o'tJoqlarda C) sernam joylarda D) botqoqlikda
1766. Achishtiruvchi ayiqtovon turi qayerda tarqalgan?
A) cho'lda B) daia, o'tioqiarda C) sernam joylarda D) botqoqlikda
1767. Kalamushning ikkita qiyofadosh turining chatisha olmasligi sababi qaysi mezon yordamida aniqlangan?
A) Rziologik B) ekologik C) geograRk D) genetik
1768. Ogohlantiruvchi rangga ega bo'lgan hayvonni belgilang.
A) nina baiiq B) kuropatlca C) suvarak D) tukli ari
1769. Zoofitlar tushunchasini taklif qilgan olimni aniqlang.
A) Empedokl B) Aristotel
C) Abu Rayhon Beruniy D) Abu Nasr Farobiy
1770. Abu Nasr Farobiy fikrlarini aniqlang.
a) inson organizmi yaxlit sistema;
b) inson hayvonot dunyosidan ajralib chiqqan;
c) yer yuzasida doimo o'zgarishlar sodir bo'iadi;
d) tirik mavjudotlar orasida yashash uchun kurash boradi;
e) tabiiy va sun'iy tanlashni e'tirof etgan;
f) kasalliklar oziqlanish tartibiga bog'liq; j) yer yuzining o'zgarishi o'simlik va hayvonlarning o'zgarishiga olib keladi;
k) odamlarning rangi va qiyofasi faqat irsiyatga bog'liq emas.
A) a, b, e, f B) c, d, j, k D) e,f,j, k C) a, b, c, d
1771. Abu R-ayhon Beruniy fikrlarini aniqlang.
a) inson organizmi yaxlit sistema;
b) inson hayvonot dunyosidan ajralib chiqqan;
c) yer yuzasida doimo o'zgarishlar sodir bo'iadi;
d) tirik mavjudotlar orasida yashash uchun kurash boradi;
e) tabiiy va sun'iy tanlashni e'tirof etgan;
f) kasalliklar oziqlanish tartibiga bog'liq; j) yer yuzining o'zgarishi o'simlik va hayvonlarning o'zgarishiga olib keladi;
k) odamlarning rangi va qiyofasi faqat irsiyatga bog'liq emas.
A) a, b, e, f B) c, d, j, k C) a, b, c, d D) e,f,j,k
1772. Teofrast fikrini aniqlang.
A) qonli hayvonlarning ichki organlari o'zaro o'xshash va bir xil joylashgan
B) tirik mavjudotlar orasida yashash uchun kurash boradi
C) o'simliklar rivojlanishning quyi bosqichida, hayvonlar - o'rta bosqichida, odam - eng yuqori bosqichida turadi
D) bir o'simlik turi boshqa turga aylanishi mutnkin
1773. Markaziy Osiyo olimlarining qaysi biri tabiiy tanlashni e'tirof etganlar?
a) Ahmad Jayhoniy; b) Abu Nasr Farobiy; c) Abu Rayhon Beruniy; d) Zahiriddin Bobur
A) b, c B) a, b C) c, d D) b, d
1774. K.Linneyning ijobiy (1) va salbiy (2) g'oyalarini aniqlang.
a) sistematik guruhlarni taklif qilgan;
b) sun'iy sistema tuzgan;
c) o'simliklarni changdonlari soniga va changi iplarining uzun-qisqaligiga qarab birlashtirgan;
d) turlar o'zgarmaydi degan;
e) turlar o'zgaradi degan;
f) sodda hayvonlar o'z-o'zidan anorganik tabiatdan paydo bo'iadi;
j) turlar tabiatda real emas;
k) birinchi evolyutsion ta'limotni yaratdi;
l) binar nomenklatura taklif qildi;
m) o'zgarish soddadan murakkablashish tomonga
boradi.
A) 1 a, l; 2b,c,d B) 1 e, k, m; 2 f, j
C) 1 b, c, d; 2 a, 1 D) 1 f, j; 2 e, k, m
1775. J.B.Lamarkning ijobiy (1) va salbiy (2) g'oyalarini aniqlang.
a) sistematik guruhlarni taklif qilgan;
b) sun'iy sistema tuzgan;
c) o'simliklarni changdonlari soniga va changi iplarining uzun-qisqaligiga qarab birlashtirgan;
d) turlar o'zgarmaydi degan;
e) turlar o'zgaradi degan;
f) sodda hayvonlar o'z-o'zidan anorganik tabiatdan paydo bo'iadi;
j) turlar tabiatda real emas;
k) birinchi evolyutsion ta'limotni yaratdi;
1) binar nomenklatura taklif qildi;
m) o'zgarish soddadan murakkablashish tomonga boradi.
A) 1 a, 1; 2b,c,d
B) 1 e, k, m; 2 f, j
C) 1 b, c, d; 2 a, 1
D) 1 f, j; 2e,k,m
1776. Har xil turga kiruvchi populyatsiyalar bir-biridan nima bilan farqlanadi?
A) faqat biologik alohidalanish turi
B) egallagan areali hajmi
C) harakatlanishining bir xilligi
D) genlarning bir xil o'zgarishi
1777. Mikroevolutsiya (1) va makroevolutsiyaning (2) farqini aniqlang.
a) tur doirasida sodir bo'iadi;
b) turdan yuqori sistematik guruhlarda ro'y beradi;
c) qisqa muddatda amalga oshadi; d) million yillar davomida amalga oshadi;
e) to'g'ridan to'g'ri o'rganish mumkin;
f) bevosita kuzatib bo'lmaydi.
A) 1 a, c, e; 2 b, d, f
B) 1 b, d, f; 2a,c,e
C) 1 a, d, f; 2b,c,e
D) 1 b, c, e; 2 a, d, f
1778. Nima sababdan makroevolutsiya mikroevolutsiyaning uzviy davomi sanaladi?
a) mutatsion o'zgaruvchanlik kuzatiladi;
b) kombinativ o'zgaruvchanlik kuzatiladi;
c) populyatsiyaning genetik va ekologik jihatdan xilma-xil bo'lishi kuzatiladi;
d) genlar dreyfi, populyatsiya to'lqini ham o'z ta'sirini ko'rsatadi;
e) alohidalanish o'z ta'sirini ko'rsatadi;
f) evolutsiyaning boshlang'ich omillari o'z ta'sirini ko'rsatmaydi;
j) populyatsiya bilan bog'liq emas.
A) a, b, c, d, e B) a, b, f, j C) a, b, d, e, j
D) b, c,d, e, j
1779. Gemoglobin oqsilining a (1) va /? (2) zanjirining farqi (I) va o'xshashligi (II) ni aniqlang.
a) 141 aminokislotadan iborat; b) tarkibida 145 aminokislota bo'iadi; c) tarkibida 145 nukleotid bo'iadi; d) tarkibida 141 nukleotid bo'iadi;
e) aminokislotalarning izchilligi o'xshash;
f) aminokislotalarning izchilligi bilan farq qiladi.
A) II a 2 b; II e B) 11 c 2 d; II f C) I la, f2 b, e;IIf D) 11 b 2 d; lie
1780. Odam DNK molekulasining tuzilishi ho'kiz (1), losos balig'i (2) va kalamush (3) DNK tuzilishiga necha foiz o'xshashligi aniqlangan?
a) 2; b) 8; c) 66; d) 28; e) 17
A) 1 c, 2 a, 3 d B) 1 b, 2 a, 3 e
C) ld,2b,3e D) la, 2 c, 3 b
1781. Yevropa zubri (1), Sibir bug'usi maral (2), Yevropa mufloni (3) qaysi hayvonlarga o'xshashligini aniqlang.
a) Shimoliy Amerikadagi bizonga; b) Amerika vapitasiga; c) Amerika tog' qo'yiga.
A) 1 a; 2 b; 3 c B) 1 b; 2 a; 3 c C) 1 a; 2 c; 3 b D) 1 c; 2 a; 3 b
1782. Qaysi biogeografik viloyatlarda daraxtda yashovchi ilonlar (1), chala maymunlar - tupaylar (2), lemur (3) oq va qora ikki shoxli nosoroglar (4) uchraydi.
a) Hindomalay; b) Neotropik; c) Habashiston; d) Neoarktik.
A) 1 b; 2 a; 3 c; 4 c B) 1 b; 2 a; 3 c; 4 d C) 1 c; 2 a; 3d; 4 b D) 1 a; 2 c; 3 c; 4 d
1783. Qaysi olim qanday yo'l bilan laboratoriya sharoitida adenin sintezladi?
A) D.Oro; metan, ammiak va suv aralashmasidan ionlashtiruvchi nurlarni ta'sir etib
B) S.Miller; qizdirilgan metan, ammiak, vodorod va suv bug'lariga elektr uchquni ta'sir etib
C) D.Oro; vodorod sianid, ammiak va suvni qizdirib
D) S.Foks; aminokislotalar aralashmasini qizdirib
1784. Qaysi olim qanday yo'l bilan laboratoriya sharoitida riboza va dezoksiriboza sintezladi?
A) D.Oro; metan, ammiak va suv aralashmasidan ionlashtiruvchi nurlar ta'sir etib
B) S.Miller; qizdirilgan metan, ammiak, vodorod va suv bug'lariga elektr uchquni ta'sir etib
C) D.Oro; vodorod sianid, ammiak va suvni qizdirib
D) S.Foks; aminokislotalar aralashmasini qizdirib
1785. Qaysi olim qanday yo'l bilan laboratoriya sharoitida glitsin, glutamin aminokislotalarini sintezladi?
A) D.Oro; metan, ammiak va suv aralashmasidan ionlashtiruvchi nurlar ta'sir etib
B) S.Miller; qizdirilgan metan, ammiak, vodorod va suv bug'lariga elektr uchquni ta'sir etib
C) D.Oro; vodorod, sianid, ammiak va suvni qizdirib
D) S.Foks; aminokislotalar aralashmasini qizdirib
1786. Qaysi olim qanday yo'l bilan laboratoriya sharoitida protenoidlarni sintezladi?
A) D.Oro; metan, ammiak va suv aralashmasidan ionlashtiruvchi nurlar ta'sir etib
B) S.MiUer; qizdirilgan metan, ammiak, vodorod va suv bug'lariga elektr uchquni ta'sir etib
C) D.Oro; vodorod, sianid, ammiak va suvni qizdirib
D) S.Foks; aminokislotalar aralashmasini qizdirib
1787. Qaysi erada aerob organizmlar (1), kovakichlilar (2), qalqpndor baliqlar (3) suvda va quriqlikda yashovchilaming dastlabki turlari (4), sutemizuvchilarning xaltali va yoidoshli kenja sinf vakillari (5) paydo bo'lgan?
a) arxey; b) paleozoy; c) proterozoy; d) mezozoy; e) kaynozoy.
A) 1 c, 2 c, 3 b, 4 b, 5 d
B) J a, 2 b, 3 c, 4 d, 5 e
C) la, 2 c, 3 b, 4 c, 5 e
D) lc,2a,3b,4b,5e
1788. Qaysi davrlarda ochiq urug'li o'simliklar paydo bo'lgan (1), hukmronlik qilgan (2) va kamaygan (3)?
a) bo'r; b) yura; c) trias; d) toshko'mir; e) perm.
A) ld,2c,b3a B) 1 e, 2 c, b 3 a C) la, 2 b 3 c, e D) 1 c, 2 d, 3 a, e
1789. Qaysi era va davrda qaliii yungli karkidonlar, mastodontlar va dengiz sigirlari qirib yuborilgan?
A) mezozoy, trias B) mezozoy, yura
C) kaynozoy, uchlamchi
D) kaynozoy, to'rtlamchi
1790. Zaharsiz Amerika suv iloni tashqi ko'rinishidan zaharli korall aspidiga o'xshaydi. Mazkur holat moslanishning qaysi turiga misol bo'ladi?
A) mimikriya B) adaptatsiya
C) niqoblanish D) ogohlantiruvchi rang
1791. Parija qanotli baliqlar, arxeopteriks, teropsid -bular ...
A) qadimgi sudralib yuruvchilar
B) mezozoy erasi hayvonlari
C) qadimgi yirtqichlar
D) oraliq formalar
1792. Habashiston biogeografik viloyatining sutemizuvchi hayvonlarini belgilang.
A) mindanoo, vapita B) qiloyoq, kanna
C) kafr buyvoli, maral
D) malla revun, shinshilla
1793. O'simlikka tushayotgan quyosh nurining necha foizi suv bug'lanishiga sarf bo'ladi?
A) 25 B) 50 C) 10 D) 75
1794. Mutalizm (1), kommensalizm (2) ga mos keladigan misollarni aniqlang.
a) mayda baliqlarning yirik baliqlarga yopishib yashashi;
b) baliqlar o'zining tuxumlarini baqachanoqniiig mantiya bo'shlig'iga qo'yishi;
c) chumolilarning ichagida xivchinlilaming yashashi;
d) lishayniklaming tallomi;
e) odam og'iz bo'shlig'ida og'iz amyobasining yashashi.
A) 1 c, d; 2a,e B) 1 c, d; 2 b, e
C) 1 a, e; 2 c, d D) 1 a, b, c; 2 d, e
1795. Topografik omillarni aniqlang.
a) balandlik; b) iqlim; c) tirik organizmlar; d) qiyalikning joylashishi; e) vaqt; f) qiyalikning tikligi; j) fotoperiodizm.
A) a, b, c B) d, e, f C) a, d, f D) e, f, j
1796. Shimoliy yarimsharda janubga qaragan qiyaliklarda yorug'lik va harorat shimolga qaragan qiyalikiarga nisbatan qanday?
A) pastroq B) yuqoriroq C) teng D) judapast
1797. Turning yaxlitligi individlar orasidagi qanday xususiyatga bog'liq?
A) sun 'iy urchishga
B) panmiksiyaga
C) migratsiyaga
D) sun'iy urchishga va migratsiyaga
1798. Turning yaxlitligini saqlovchi mexanizmni aniqlang.
A) mjgratsiya B) sun'iy urchish C) fotoperiodizm D) alohidalanish
1799. Tasodifiy o'zgarishlar qaysi populyatsiyalarga kuchli ta'sir ko'rsatmaydi?
A) kam sonli B) ko’p sonli
C) gomozigotali
D) panmiksiya kuzatilmaydigan
1800. Populyatsiya dinamikasiga nima katta ta'sir ko'rsatadi?
a) bir turga kiruvchi har xil populyatsiyalar orasidagi raqobat shakllari;
b) har xil turlarga kiruvchi populyatsiyalar orasidagi raqobat shakllari;
c) bir turga kiruvchi har xil populyatsiyalar orasidagi moslanish turi.
A) a, b, c B) b, c C) a, c D) a, b
1801. Tabiiy sharoitlarda qaysi populyatsiyalar ko'proq saqlanib qoladi?
A) raqobatga chiday olmagan
B) kam sonli
C) raqobatga chiday oladigan
D) gomozigotali
1802. Xalqaro "Qizil kitob"ga nechta sutemizuvchilar (1), qushlar (2), sudralib yuruvchilar (3) turi kiritilgan?
a) 321; b) 485; c) 141; d) 41; e) 194
A) la, 2 b, 3 c B) 1 a, 2 d, 3 e C) lb, 2 c, 3d D) lc,2d,3e
1803. Xalqaro "Qizil kitob"ga nechta suvda va quruqlikda yashovchilar (1), baliqlar (2) turi kiritilgan?
a) 141; b) 41; c) 194
A) la, 2 b B) 1 b, 2 c C) 1 c, 2 b D) la, 2c
1804. Xalqaro "Qizil kitob"ga (a) va O'zbekiston "Qizil kitob"iga (b) nechta sudralib yuruvchilar kiritilgan?
A) a - 141; b- 5 B) a - 41; b- 5 C) a - 5; b - 5 D) a - 141; b - 41
1805. O'zbekiston "Qizil kitob"ining hayvonlarga (1) va o'simliklarga (2) bag'ishlangan ikkinchi jildiga nechta tur kiritilgan?
a) 163; b) 301; c) 63; d) 184
A) Id, 2 a B) 1 d, 2 b C) 1 c, 2 d D) la, 2 b
1806. Agroekosistemaning tabiiy ekosistemadan farqini aniqlang.
a) turlar soni ko'p;
b) turlar soni kam;
c) o'z-o'zini idora qila olmaydi;
d) turg'unligi mustahkam emas;
e) turg'unligi mustahkam;
f) energiya manbai quyosh energiyasi va inson tomonidan sarfianadigan energiya.
A) a, c, e, f B) b, c, e C) b, c, d, f D) a,c,d,f
1807. Qaysi adaptiv tiplarning ko'krak qafasi tor (1) va keng (2) bo'lishi aniqlangan?
a) tog'; b) o'rta iqlim; c) arktik; d) tropik.
A) 1 d, 2 a B) 1 b, 2 a C) 1 a, 2 d D) lc,2b
1843. Hayvonlar va o'simliklaming janubdan shimolga tarqalishida nima cheklovchi omil hisoblanadi?
A) namlik yetishmasligi
B) issiqlik yetishmasligi
C) issiqlik va bosimning yuqori bo'lishi
D) bosim
1844. Keng bargli o'rmonning birinchi yarusini qaysi o'simliklar tashkil qiladi?
A) eman, shumtol B) zarang, chetan C) kalina, zarang D) gulxayri, qirqbo'g'in
1845. Dengiz ekosistemalarini nimalar tashkil qiladi?
A) limanlar
B) ochiq dengizlar va kontinental shelflar
C) kontinental shel&ar
D) ochiq dengizlar
1846. Agrosistemalar tabiiy ekosistemalardan nima bilan farqlanadi?
A) turlar sonining kamligi bilan
B) o'z-o'zini idora qila ohnasligi bilan
C) turg'unligining inustahkain emasligi bilan D) berilganlarning barchasi
1847. Biogeosenozning turg'unligini nima ta'minlaydi?
A) moddalarning davriy aylanishi
B) tabiiy tanlanish C) produtsentlar D) redutsentlar
1848. Hayvon organizmidagi davriy o'zgarishlarni belgilovchi omilni ko'rsating.
A) oziqning kamayishi
B) haroratning o'zgarishi
C) kun uzunligining o'zgarishi
D) hayot faoliyatining susayishi
1849. Biogeosenozlar nimalarni o'z ichiga oladi?
A) faqat mikroorganizmlar, o'simliklar, hayvonlar
B) anorganik va organik moddalar, avtotrof va geierotrof organlzmlar
C) anorganilc moddalar, topograGk omillar, iqlim, mikroorganizmlar va antropogen omillar
D) molekula, hujayra, organizm, populyatsiya
1850. Qaysi organizmlar tuproq gumusi tarkibidagi oqsillarni aminokislotalarga parchalaydi?
A) tuproq bakteriyalari B) azot bakteriyalari C) zamburug'lar D) Hshayniklar
1851. Autekologiya nimani o'rganadi?
A) har xil turga kiruvchi organizmlarning o'zaro va muhit bilan munosabatini
B) bir xil turga kiruvchi organizmlarning o'zaro va muhit bilan munosabatini
C) biosferaning evolyutsiyasiga insonning ta'sirini
D) inson faoliyati natijasida yuzaga kelgan ekologik o'zgarishlarni neolit davridan boshlab hozirgi davrgacha o'rganadi
1852. Sinekologiya nimani o'rganadi?
A) har xil turga kiruvchi organizmlarning o'zaro va muhit bilan munosabatini
B) bir xil turga kiruvchi organizmlarning o'zaro va muhit bilan munosabatini
C) biosferaning evolyutsiyasiga insonning ta'sirini
D) inson faoliyati natijasida yuzaga kelgan ekologik o'zgarishlarni neolit davridan boshlab hozirgi davrgacha o'rganadi
1853. Evolyutsion ekologiya nimani o'rganadi?
A) har xil turga kiruvchi organizmlarning o'zaro va muhit bilan munosabatini
B) bir xil turga kiruvchi organizmlarning o'zaro va muhit bilan munosabatini