7. Dunyoqarashni shakllantirishda madaniyat mezonlari va umummadaniy dunyoqarashning omillari

Didaktika (ta’lim nazariyasi)ning predmeti 
o‘qitish (o‘qituvchi faoliyati) va bilim olish 
(o‘quvchi yoki talabaning o‘rganish faoliyati)ning o‘zaro bog‘liqligi va aloqadorligi jihatlarini 
o‘rganishdan iborat.
qonuniyatlarini oʻrganish, tahlil qilish jarayonida ta’lim tushunchasi uning mohiyati, 
mazmun va vazifalari, oʻqitish prinsiplari shakllari haqidagi bilimlar bayon etiladi. 
Didaktika-ta’lim nazariyasi. Didaktika – bilim berish nazariyasi. Aniqrog‘i, ta’lim 
– tarbiya beruvchilar va ularni oluvchilar orasidagi pedagogik munosabatlarning 
kechish qonuniyatlarini aniqlovchi va shu sohada qoʻllaniladigan tushuncha, atama va 
qoidalarni ilmiy asoslab beruvchi hamda ularni boshqalarga oʻrgatuvchi pedagogik 
ilm-fan tarmog‘idir. Ta’lim – insoniyat tajribasining ma’lum tomonlarini, ya’ni 
oʻquvchi-talabalar ijtimoiy taraqqiyotining hozirgi talablariga muvofiq darajada 
bilimga ega boʻlishlarini ta’minlaydigan faoliyatdir.
Didaktikaning predmeti, vazifasi va funksiyalari
 
Didaktika (ta’lim nazariyasi, 
yunoncha “didaktikos” – “oʻrgatuvchi”, “didasko” – “oʻrganuvchi”)
– ta’limning 
nazariy jihatlari, ta’lim jarayonining mohiyati, tamoyillari, qonuniyatlari, oʻquvchi-
oʻqituvchi faoliyati, ta’limning maqsadi, mazmuni, shakllari, metodlari, vositalari, 
natijasi, ta’lim jarayonini takomillashtirish yoʻllari va hokazo muammolarni tadqiq 
etadi. 
Didaktika butun pedagogik faoliyat uchun, ya’ni ta’lim-tarbiya bilan 
shug‘ullanuvchilarning nazariy va amaliy harakatlari uchun 
metodologik asos 
vazifasini oʻtaydi. 
Shunday ekan, didaktikaning tadqiqot obyekti, predmeti, maqsadi va ilmiy-
tadqiqot metodlari nimadan iborat, degan savollarga javob topish mumkin. 
Didaktikaning ilmiy tadqiqot 
obyekti
– uzluksiz ta’lim va tarbiya jarayonidir. 
Didaktikaning ilmiy tadqiqot 
predmeti
– ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etuvchi 
“ta’lim-tarbiya oluvchi”, “ta’lim-tarbiya beruvchi”, “oʻquv dasturi, darslik va boshqa 
didaktik materiallar”, “oʻqitishning usul va uslublari” hamda “oʻqitishning texnik 
vositalari” orasidagi funksional aloqadorlikdan iboratdir. 

---

116