7. Dunyoqarashni shakllantirishda madaniyat mezonlari va umummadaniy dunyoqarashning omillari

Ta’lim tamoyillariga xos xususiyatlarga umumiy tavsif 
1. Ta’limning ilmiylik tamoyili.
Ilmiy bilimlar haqqoniy voqelikni inson ongida 
aks etishidir. Tevarak atrofni oʻrab olgan dunyoning qonuniyatlarini, narsa va 
xodisalarning xossalarini va ularning oʻzaro aloqalarini aks ettiruvchi bilim ilmiy 
bilimlar hisoblanadi. Ilmiy bilimlar tajribalar, tekshirishlar, tahlil qilish, isbotlash 
kabilarni talab etadi. Insoniyat ilmiy bilimlarini kengaytirib borgan sari haqiqiy 
voqelikka ma’lum darajada yaqinlashib boradi. Ilmiy jihatdan isbotlanmagan bilimlar 
ham mavjud va kelgusida inson ularni tahlil qilishi va chuqurroq oʻrganishi kerak 
boʻladi. Ta’lim jarayonida biz talabalarga isbotlab boʻlingan, aniqlangan va amaliyotda 
tekshirib koʻrilgan bilimlarni yetkazishimiz lozim.
Ta’limning 
ilmiyligi 
oʻquvchi-talabalarning 
oʻquv 
materiallaridagi 
qonuniyatlarini aks ettirish, tushunish va oʻzlashtirishi uchun toʻg‘ri sharoit yaratish 
maqsadida zarurdir.
Nazariy qoidalarni tushunish – materialini ilmiy asosda izohlab berishning muhim 
belgisi boʻlib, u oʻquvchi-talabalarning fikrlash faoliyatini xususiyatlarini belgilaydi. 
Ilmiy bilimlar ilmiyligicha qolib, voqelikni har xil darajada aks ettirishi mumkin. Ilmiy 
izoh ta’limning hamma bosqichlarida ilmiylik qoidalari vazifalaridan biri, nazariy 
ma’lumotlarni tevarak-atrofdagi dunyoni qanchalik chuqur aks etganligi nuqtai 
nazaridan bilib olishdir. Ilmiylik qoidasi barcha guruhlardagi va turli ta’lim 
muassasalaridagi oʻquvchi-talabalarga oʻrganish uchun ilmiy jihatdan ishonarli, 
amalda sinab koʻrilgan ma’lumotlar berilishini talab etadi.
Ilmiy bilimlarni egallash jarayonida oʻquvchi-talabalarda ilmiy dunyoqarash 
e’tiqod tarkib topadi, tafakkur rivojlanadi. Yetuk milliy kadrlarni tarbiyalab 
yetishtirish uchun hozirgi zamon fan-texnikasining rivoji darajasidagi ilmiy bilimlarni 
egallashga erishish muhim. Shu bilan bir qatorda, oʻquvchi-talabalarni ilmiy-tadqiqot 
usullari bilan ham tanishtirib borish maqsadga muvofiq. Ilmiylik ta’limning 
mazmuniga ham, usullariga ham aloqador, ya’ni darsliklar oʻquv qoʻllanmalar, oʻquv 
dasturlari, oʻquv rejasi, ilmiy asosda yaratilishi lozim.

---

131