7-Amaliy mashg’ulot milliy va jahon telekommunikatsiya tarmoqlarini qurish tamoyillarini o‘rganish

Radio aloqa tarmog‘i. 
Radio aloqa tarmog‘i chastota sneatori va aloqani 
tashkil qilish vositalari bilan farqlanadi. Shunga qarab quyidagi ko‘rinishlari 
mavjud :
– mobil yo‘ldoshlar orqali aloqa ;
– trank aloqa sistemasi ;
– shaxsiy radio chaqiriqlar sistemasi (peydjing) ;
– shaxsiy aloqa sistemasi PHS ;
– simsiz telefon sistemasi .
Mobil yo‘ldoshlar orqali aloqa yuqori orbital yerni sun’iy yo‘ldoshlar o‘rta 
orbital YeSY (orbita balandligi 10 000 km ) hayot orbital YeSY (orbital balandligi 
700-2000 km) yordamida amalga oshiriladi. Bu aloqa turidan huquqni muxofaza 
qilish organlari, yong‘indan saqlash xizmati, tez yordam, favqulotda vaziyat 
vazirligi, gaz-suv-energiya taqsimot xizmati va nabshatsiya xizmati foydalanadi.
Trankli aloqa tarmog‘i. Trank – inglizcha so‘z bo‘lib, nay ko‘rinishini (stvoy) 
anglatadi. Trankli aloqa bu xarakatdagi aloqa sistemasidir. U uyali aloqa 
tarmog‘igi o‘xshash, lekin soddaroq va xizmat turlari kam, arzon turadi. Xizmat 
zonasi katta.Trank- bu bir necha chastotali fizika kanallari. Bu kanallarni xohlagan 
abonentga berish mumkin. Trankli aloqa tarmog‘i.
– bu o‘ziga xos xizmat to‘plami 1ta yacheyka hisoblanadi. Sig‘im oshganda 
yacheyka o‘lchamlari uzgaradi. ( uyali aloqa tarmog‘ida yacheyka soni oshadi). 
Yacheyka radiusi 40-50 km va undan ko‘p bo‘lishi mumkin. 
– Trankli aloqa – korporativ xizmat, boshqarma, idoralarda ishlatiladi. M: 
aloqani operativ xizmatini radio kanallar simpleksrejimida ishlaydi. Bu esa 
iqtisodiy yechim beradi. Kanallar chastota (FDMA) va vaqt bo‘yicha (TDMA)

---

ajratiladi. O‘tkazuvchan qobiliyatini oshirish uchun so‘zlashuv vaqtiga chegara 
qo‘yilgan va konferents aloqa beriladi.
– Trankli aloqa bayonnomalari: MPT 1327, TETRA, MPT 1343, MPT 1347, 
MAR 27 va h.k. 
Shaxsiy radio chaqiriqlar tarmog‘i (peydjing) . Bu aloqa xabarlar o‘zatuvchi 
tarmoq. Markazdan qabul qiluvchi terminallarga (peydjinglarga) qisqa xabar 
uzatiladi. Xabar 4 xil ko‘rinishda uzatilishi mumkin: tonal, raqamli, xarf-raqamli, 
nutqli. 
PHS- shaxsiy qo‘l telefoni sistemasi- mikro radio aloqa tushiniladi. Mikro uya 
radiusi 100 ÷ 300 m. Bunda markaziy kommutator qatnashmaydi. Shuning uchun 
to‘lov xaqqi yo‘q. Chastota spektori 1895+1918 MGS. Kanal spektori 300 kGS. 
Bu sistema Yaponiyada ishlatiladi. 
Lokal simsiz tarmoq xona yoki ofislarda ishlatiladi. Terminallar soni bir necha 
bo‘lsa, kommutator o‘rnatiladi.