7-amaliy mashg’ulot. Harakat turlari. Suyuqlik kinematikasining asosiy tushunchasi. Suyuqlik harakatini o’rganish usullari. Lagranj uslubi

1-masala.
Harorati 
t=30 °C 
bo’lgan mineral moy diametri 
d=20 sm
li quvurda 
napor bilan harakatlanyapti.Suyuqlik harakat rejimi almashishi uchun kritik tezlik 
va sarf topilsin.Suyuqlikning kinematik qovushqoqlik koeffitsentini haroratga 
bog’liqlik grafigi quyidagi rasmda berilgan 
Yechish.Rejim almashishi Reynolds kritik soniga bog’liq bo’lgan tezlikka 
bog’liq ravishda amalga oshadi. Doirasimon naporli quvurlarni hisoblash quvur 
diametriga bog’liq bo’lgan Reynolds kritik soni yodamida topiladi.
Re
kr
dkr
v d


bu yerdan 
Re
dkr
kr
v
d


Yuqoridagi grafikdan 
t=30 °C 
haroratda moyning qovushqoqligini aniqlaymiz 
ν=
1 St = 10
-4
m
2
/s .Kattaliklar qiymatlarini SI birliklar sistemasida qo’yib 
quyidagini olamiz 

---

Sarfni quyidagi formuladan topamiz 
2-masala.
Suyuqlik lotokda 
v=0,1 m/s 
tezlik bilan harakat qilyapti.Lotok 
chuqurligi 
h=30 sm, 
yuqori qismi kengligi 
B=50 sm,
pastki qismi kengligi 
b=20 
sm.
Agar dinamik qovushqoqlik koeffitsenti 
μ=0,0015 Pa∙s
, zichligi 
ρ=1200 kg/m
3
bo’lsa ho’llangan perimeter, harakat kesim yuzasi, gidravlik radius va suyuqlik 
harakat rejimi aniqlansin. 
Yechish.Ho’llangan perimetr 
Formulaga kattaliklar qiymatini SI birliklar sistemasida qo’yib quyidgi ifodani 
olamiz 
Harakat kesim yuzasi 
Gidravlik radiusni 
R



formuladan topamiz 
Suyuqlik sarfini quyidagi formuladan topamiz 
0,1 0,105
0, 0105
Q
v

  


m
3
/s 
Suyuqlik harakat rejimi gidravlik radius orqali Reynolds sonini topish formulasi 
Re
R
vR


dan topiladi 
Kinematik qovushqoqlik koeffitsenti dinamik qovushqoqlik koeffitsenti bilan 
quyidagicha bog’langan




, shu va yuqoridagi formulani o’rniga qo’yib 
quyidagi ifodani olamiz
Re
R
vR



Son qiymatlarini yuqoridagi formulaga quyib quyidagini olamiz 

---

9120>2320 Harakat rejimi turbulent