7 –“A” sinf Dars : Informatika Mavzu: Axborotlarni himoyalash va antiviruslar haqida. Darsning maqsadlari: a ta’limiy maqsad

Viruslar kiassifikatssyasi
Viruslarni quyidagi shartli guruhlarga bo'lish mumkin:

• 
  fayl viruslari;
  
• 
  Boot-viruslar (disketlarni boshlang'ich yuklovchi sektorlari (yoki MBR - Master Boot Record), qattiq diskning yuklovchi sohasini zararlaydi);
  
• 
  makrovinislar;
  
• 
  tarmoq viruslari.
  

Fayl viruslari kompyuterlarda eng ko'p tarqalgan viruslardir. Ular barcha viruslarning taxminan 80 % ini tashkil etadi. Bu toifa kompyuter viruslari juda chidamli bo'lib, o`z vaqtida ehtiyot chorasi ko'rilmasa haqiqiy epidemiyaga aylanadi. Masalan, RCE-1813 yoki Ierusalem (Quddus), Black Friday (qora juma).
Boot-viruslar o'zini diskning operatsion sistemani yuklovchi 0-trekiga yozib qo'yadi. Bunday viruslar foydalanuvchi hali antivirus dasturini ishga tushirmasdan avval operatsion sistema yuklangandayoq faollashadi va tarqaladi.
Boot-viraslari fayl viraslaridan tubdan farq qiladi. Boot-viraslarining soni fayl viruslariga qaraganda ancha kam va ular sekinroq tarqaladi.
Tabiiyki, fayl sistemasi hamda yuklash (Boot) sektoriga zarar yetkazuvchi viruslar ham mavjud.
Makrovinislar - ma'lumotlarni qayta ishlovchi turli tizimlarga (matn muharrirlari, elektron jadvallar) o'rnatilgan makrotil imkoniyatlaridan foydalanadilar. Ular, ayniqsa, Microsoft Word va Excel dasturlarida keng tarqalgan. Bunday viruslar zararlangan fayllar ishga tushganda faollashadi va shu turdagi fayllar ishga tushsa ularni ham zararlantiradi. Ular nafaqat alohida kompyuterlar, balki ushbu dasturlar o'rnatilgan tarmoqdagi kompyuterlarni ham zararlantiradi.
Tarmoqqa zarar keltiruvchi viruslar replikatorlar deb atalib, tarmoqdagi barcha yoki ba'zi abonentlarni zararlaydi. Tarmoq viruslari, o'zini keng tarqatishi uchun tarmoq protokollari yoki kompyuter tarmoq va elektron pochta buyruqlaridan foydalanadi. Bugungi kunda keng tarqalgan turdagi viruslar — troyanlar va pochta viruslari(cherv)dir. Bunday viruslar ma'lumotlarni o'g'irlashda keng imkoniyat yaratadi. Ulardan eng “taniqlisi” Morrisa nomlisidir. 1988-yilda ushbu virus Internet tarmog'idagi 30000 ta kompyuterdan 6000 tasiga zarar keltirib, “karomat” ko'rsatgan.