7 – синф Ўзбекистон тарихи

Mo’g’ullar davlati
Qo’shni davlatlarning bosib olinishi
Tayanch tushunchalar: Mo’g’ui qabilalari. YAgona davlatga birlashish. Xorazmshohlar davlati inqirozi.
XI asrda mo’g’ui qabilalari hayotida hali
urug’-aymoqchilik munosabatlari nihoyatda
kuchli edi. Ular asosan ko’chmanchi
chorvachilik, ovchilik va o’zaro mahsulot
ayirbosh qilish bilan shug’ullanar edi. Bu
davrda mo’g’ui urug’ va qabilalari o’rtasida
o’zaro kurash avj olib bormoqda edi. Mo’g’ui
urug’ boshliqlari orasidagi ichki kurashlarda
Temuchin (1155-1227) g’olib chiqadi. 1206-
yilda Onon daryosi bo’yida chaqirilgan
mo’g’ui urug’ va qabila boshliqlarining
qurultoyida Temuchin ulug’ xon (qoon) deb
e’lon qilindi, unga "CHingiz" laqabi beriladi
va Mo’g’ullar davlatiga asos solinadi.
CHingizxon ko’p sonli yaxshi qurollangan, intizomli va uyushgan qo’shin tuzadi. endi u istilochilik urushlari olib borishga kirishadi.
1206-yilda dastlab naymanlar bo’ysundirildi. 1207-1208-yillarda enasoy havzasi, so’ngra Yettisuv viloyatining shimoliy qismi zabt etildi va uyg’urlar taslim bo’ldi. 1211—1215-yillarda CHingizxon bir necha bor Xitoyga hujum qilib, SHimoliy Xitoyning markazi Szindi shahrini ishg’ol qilib, Szin sulolasini taxtdan qulatdi. SHimoliy Xitoy yerlari Mo’g’uliston davlatiga qo’shib olindi. CHingizxon Xitoydan ko’p o’ljalar, cho’rilar bilan harbiy qurol yasaydigan va ularni ishlata biladigan mohir hunarmandlarni ham Mo’g’ulistonga olib ketadi. SHu tufayli u o’z qo’shinini zamonasining eng yaxshi harbiy qurol-aslahalari bilan ta’minlaydi.
4. amaliy mashg’ulot 14 minut
Xar bir guruxga o’qituvchi oldindan tayyorlab qo’yilgan topshiriqlarni markerlar bilan birga tarqatib beradi. Xar bir guruxga berilgan vatmin qog’ozida “T-sxema” metodi asosida topshoriq beriladi. Bajarish uchun 6 minut vaqt beriladi.
“T-sxema” metodi asosida topshiriq: Xorazmshohlar davlatini Mo’g’illar davlatiga taqqoslaysizlar va ijobiy xamda salbiy jixatlarini yozib chiqasizlsr .

Xorazmshohlar davlati Mo’g’illar davlati

Guruxlarning himoyasi: har bir guruhga himoya uchun 2 minutdan vaqt beriladi.

5. O’quvchilarning ijodiy ishlarini tashkil qilish va baholash; 4 minut
6. Uyga vazifa Mo’g’illar qaysi shaharlarni vayron etgan shu xaqida ma’lumotlar topib yozib kelish