7- mavzu. Pul oqimlari to’G’risida hisobot

Tayanch so’zlar
Moliyaviy instrument - bu bir tashkilotning moliyaviy aktivini va boshqa tashkilotning moliyaviy majburiyati yoki ulushli instrumentini ko’payishiga olib keladigan shartnomadir.
Moliyaviy aktiv – shunday aktivki, bunda u: (a) pul mablag’idir;
(b) boshqa tashkilotning ulushli instrumentidir; Moliyaviy majburiyat – shunday majburiyatki, bunda u: (a) quyidagilar bo’yicha shartnomaviy majburiyatdir:
- boshqa tashkilotga pul mablag’i yoki boshqa moliyaviy aktivni yetkazib berish; yoki
- tashkilot uchun potentsial noqulay bo’lgan shartlarda boshqa tashkilot bilan moliyaviy aktivlarni yoki moliyaviy majburiyatlarni ayirboshlash; yoki
(b) tashkilotning o’z ulushli instrumentlari bilan hisob-kitob qilinadigan yoki qilinishi mumkin bo’lgan shartnoma va u:
- shunday noderivativdirki, bunda u bo’yicha tashkilotga o’z ulushli instrumentlarining o’zgaruvchan miqdorini qabul qilish majburiyati yuklatiladi yoki yuklatilishi mumkin; yoki
- derivativdir, qaysiki tashkilotning o’z ulushli instrumentlarining qat’iy belgilangan miqdoriga qat’iy belgilangan pul mablag’lari summasini yoki boshqa moliyaviy aktivni almashishdan tashqari boshqa usulda hisob-kitob qilinadi yoki qilinishi mumkin.
Ulushli instrument - bu tashkilotning barcha majburiyatlari chegirilgandan so’ng uning aktividagi qoldiq ulushni tasdiqlovchi har qanday shartnomadir.
Haqqoniy qiymat - bu baholash sanasida bozor ishtirokchilari o’rtasidagi odatdagi operatsiyada aktivni sotishda olinishi mumkin bo’lgan yoki majburiyatni o’tkazishda to’lanishi mumkin bo’lgan narxdir (MHXS 13 “Haqqoniy qiymatni baholash” ga qarang).
Qayta sotiladigan (qayta sotish huquqini beradigan) instrument - bu moliyaviy instrument egasiga uni emitentga pul mablag’iga yoki boshqa moliyaviy aktivga qayta sotish huquqini beradigan, yoki noaniq kelgusi hodisa sodir bo’lganda yoki instrument egasining vafoti yoki nafaqaga chiqishi bilan emitentga avtomatik tarzda qayta sotiladigan moliyaviy instrumentdir.
Derivativ instrument – bu moliyaviy aktiv:
(a) qiymati foiz stavkasining, qimmatli qog’ozlar kursi, tovarlar narxi, valyuta kursi, narx indeksi yoki kredit reytingining stavkasi o’zgarishi natijasida o’zgaradigan;
(b) xarid qilish uchun hech qanday boshlang’ich investitsiya yoki boshqa shartnomalarga nisbatan salmoqli bo’lmagan boshlang’ich investitsiyalarni talab etadigan va uning kursi moliya kon’yunkturasining o’zgarishigi bog’liq bo’lgan instrumentlar;
(v) ularni to’lash kelgusida amalga oshiriladigan
231