68. Bir fazadan ikkinchi fazaga

Тарелкали ва насадкали
қурилмалар ички тузилишига 
кўра абсорбцион колонналарга ўхшаш бўлади. Бундан ташқари, вакуум остида ректификация қилиш 
учун плёнкали ва роторли колонналар ҳам ишлатилади. Ректификацион колонналарнинг 
абсорберлардан фарқи қўшимча иссиқлик алмашиниш қурилмалари (иситгич, қайнаткич, ҳайдаш куби, 
дефлегматор, конденсатор, совутгич) билан таъминланган бўлади. Бундан ташқари атроф муҳитга 
тарқаладиган иссиқликнинг йўқотилишини камайтириш учун ректификацион колонналар иссиқлик 
изоляцияси билан қопланади.
Насадкали колонналар. Бундай колонналар қурилмадаги суюқликни кам 
миқдорда ушлаб қолиш талаб қилинганда, босимлар фарқи кичик бўлганда ҳамда кичик хажмдаги 
ишлаб чиқаришларда ишлатилади. 
Насадкали колонналарда
насадкалар газ ва суюқлик ўтадиган таянч тўрларга ўрнатилади. Қурилманинг 
ички бўшлиғи насадка билан тўлдирилган бўлади ёки ҳар бирининг баландлиги 1,5-3 м бўлган 
қатламлар ҳолатида жойлаштирилади. Газ тўрнинг тагига берилади, сўнгра насадка қатламидан ўтади. 
Суюқлик эса колоннанинг юқориги қисмидан махсус тақсимлагичлар орқали сочиб берилади, у насадка 
қатламидан ўтаётган пастдан берилаётган газ оқими билан учрашади. Колонна самарадорли ишлаши 
учун суюқлик бир текисда, қурилманинг бутун кўндаланг кесими бўйлаб бир хил сочиб берилиши керак. 
Бу қурилмаларда контакт жараёни насадкалар ёрдамида ҳосил қилинади. 
Насадкалар сифатида Рашиг ҳалқалари, керамик буюмлар, кокс, майдаланган кварц, полимер 
ҳалқалар, металлдан тайёрланган тўрлар, шарлар, пропеллерлар, эгарсимон элементлар ва бошқалар 
ишлатилади. Саноатда кўпроқ Рашиг ҳалқалари ишлатиладиган насадкали колонналардан кенг 
фойдаланилади
.
 
Тарелкали колонналар
. Бундай қурилмалар вертикал колоннадан иборат бўлиб, ички 
қисмига унинг баландлиги бўйлаб бир хил оралиқда бир нечта горизонтал тўсиқлар, яъни тарелкалар 
ўрнатилади. Тарелкалар орқали газ ва суюқлик бир-бири билан ўзаро тўқнашиб, уларнинг ҳаракати 
бошқарилади. Газларнинг суюқликдан ўтиши ва натижада томчи ҳамда кўпикларнинг ҳосил бўлиши 
барботаж дейилади. Суюқликнинг бир тарелкадан иккинчи тарелкага қуйилишига қараб, тарелкали 
колонналар: қуйилиш қурилмаси бор ва қуйилиш қурилмаси йўқ бўлади.