67 Sitrus mevalar yetishtirish indd

РЕСПУБЛИКАДА КЕНГ РИВОЖЛАНГАН 
Лимон Citrus.limon навларининг тавсифи
Мейер
Лимонанж, яъни лимон билан апельсиннинг та-
биий дурагайи ҳисобланади. Грузиядан интродукция қилин-
ган.
Тупи кучсиз ўсади бўйи 1,8-2 м га, шох-шаббасининг эни 
2 м гача етади, шох-шаббаси ихчам бўлади. Танаси ва асосий 
шохлари ўртача йўғонликда, танасининг диаметри 8-9 см, 
шохларда сийрак жойлашган майда тиканлар мавжуд. Бир 
йиллик новдалар тўқ яшил рангда, ўртача узунликда, ингич-
ка, учи бурчаксимон, сербарг бўлади. 
Барги – тўқ яшил рангда, қалин ва пишиқ, ўртача йирик, 
овалсимон, асоси ва учи ингичкалашган, деярли бир оз эгик 
кўринишга эга. Чети кучли аррасимон, барг бандида майда 

---

41
Цитрус мевали ўсимликлар етиштириш
67–
китоб
қанотчалари бўлиб, барглари бир оз апельсин баргларига 
ўхшаб кетади. 
Гули – ўртача, оқ, гул барги учи бир оз пушти рангда, 
жуда хушбўй ҳидли бўлиб, даста-даста бўлиб жойлашади. 
Яхши ҳосил тукканидан тупига оғирлик қилади, мевалари 
майдалашиб, сифати пасайиб кетади.
Меваси – ўртача йирикликда юмалоқ-овал шакл-
да, туб томони бир оз ингичка, бир оз бўртиб турадиган 
сўрғичи бор, сўрғичи баъзан ноксимон, бўйни узун бўла-
ди. Мевасининг шакли ўзгариб туради вазни 40-90, баъзан
200 г гача. Пўсти силлиқ, ялтироқ, юпқа, этидан осон ажра-
ладиган, етилиши олдидан лимон мевасининг рангги са-
риқ, тўлиқ етилганда қовоқ рангда – сариқ бўлади. Эти қо-
воқ ранг ли сариқ, нозик ва серсув. Мевасининг таъми яхши, 
ёқимли нордон ва хушбўй бўлади. Таркибида ўртача 3,4-4,5% 
лимон кислотаси, 2,0-3,0% қанд, 30-35 мг% С витамини бор.
Нав хусусияти – меваси октябрь охири-ноябрь бошла-
рида етилади. Тупида меваларининг ҳаммаси бир вақтда 
етилмайди, шунинг учун улар 2-3 марта териб олинади. Ме-
валари узоқ сақланади ва ташишга яроқли. Мейер лимони 
ўзини-ўзи чангланувчи ҳасобланади, эрта яъни иккинчи- 
учинчи йили ҳосилга киради, 4-5-йили тўлиқ ҳосил бера
бошлайди.
Бу нав жуда серҳосил бўлиб, хандақда ўстирилганда 
9-10 ёшли дарахтлар 200-300, баъзан эса 500-600 донага-
ча мева беради. Совуққа жуда чидамлилиги билан бошқа 
навлардан фарқ қилади. Шуни алоҳида қайд этиш керак-
ки, цитрус меваларининг ҳаммаси ҳам уларни ташиш ва 
сақлаш вақтида зарарланмайди. Дурагайларни олишда 
бирламчи нав ҳисобланади. Апельсин, мандарин учун пай-
вандтаг ҳисобланади.

---

42
100 китоб тўплами