62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Yazan bir mimar olmanız bizim için çok 
önemli. Yazılarınızda bazen projelere refe-
ranslı, bazen de daha genel olarak kavramsal 
bir çerçeve ortaya koyuyorsunuz. Bunlardan 
bazıları özellikle ilgimi çekti. Duvar ve düz-
lem temaları çok öne çıkıyor yazdıklarınızda. 
Sanırım Kocaeli Sanayi Odası Sosyal Tesisi 
bunu oldukça iyi örnekliyor. Belki biraz bu 
temadan söz edebiliriz.
Büromuzda yapılan tüm işlerde bir kural, 
dışına çıkılmayan tanımlamalar, kesinlikle yok-
tur. Ancak seneler içinde gelişen “bakış açıları” 
vardır ve bahsettiğiniz “düzlem”, yaptığımız 
işlerde önemli bir rol oynamaktadır. Düzlem 
için çok çeşitli mimarlar ve yapılardan etkilen-
mişimdir. Fakat beni en çok etkileyen Viyana’da 
geçen uzun yıllarda görüp benimsediğim kahve 
sunumu gelmektedir. Kahve ufak bir tepsinin 
üstünde bir fincan, yanında bir bardak su, ufak 
bir peçete ile sunulur. Yani bir düzlemin üzerine 
yerleştirilmiş birtakım nesneler olarak önünüze 
gelir ve bu herhangi bir içeceği müşteriye ver-
menin ötesine geçer. Buna karşılık tabii bir kâğıt 

---

16 
mimar•ist 2018/2
Yazlık Konut, Bodrum, 
1985.
Konut, Rumeli Hisarı, 
1985. 
PROJE / PROFİL
bardakta da kahve içebilirsiniz. İçindeki kahve 
aynı, ama neticede sunum, bu işe yaklaşım, işe 
bakış açısı ikisinin arasında hiçbir benzerliği 
barındırmıyor. Bir yapının aynen ufacık bir tepsi 
üstündeki kahve fincanı gibi tanımlanmış ve 
geometrisi belirlenmiş bir düzlem üzerine otur-
ması bence o yapının değerini çok arttırıyor. Bu 
düzlemi elde etmek için de çoğunlukla alçak 
veya yüksek duvar yapmak gerekiyor. Bu şekilde 
bir yapı, yapı topluluğu veya bir tasarım “güzel-
liğe”, “üstünlüğe” erişiyor. Her sanat dalında 
olduğu gibi mimarlık için de güzellik ilkesine 
erişmek önemli bir ölçüttür. Genelde mimari 
ortamlarda bu “güzellik” kelimesinden kaçını-
lır, sevilmez. Fakat bu “güzellik” kavramı farklı 
siyasi veya yöresel ortamlarda ve sanat ile ilgili 
işlerin hepsi için geçerlidir.
Bu düzlem temasının ötesinde mimarlık işle-
rimizde uyguladığımız bir kaç önemli ana düşün-
ce vardır. Biraz bunlardan bahsetmek isterim.
“Kentsel doku” benim için çok önemlidir. 
İster bir iç mekân tasarlayın, ister sokakta bir 
boş arsaya bir yapı yapın, isterseniz de bir komp-
leks planlayın, bunların hepsinde bu kentsel 
doku fikri önemlidir. Chicago’da Federal Cen-
ter, bir Japon evinin iç avlusu, Mısır’da Hasan 
Fethi’nin binaları, Kapalıçarşı, ayakta kalabildiği 
kadar Arnavutköy, Osmanlı konutları, hepsi 
kentsel tasarımla oluşmuş birer mimarlık örne-
ğidir. Bu yapıları ve yapı topluluklarını üstün 
kılan o yapıların mekân oluşumudur. Kentsel 
doku, düşünce olarak her ölçekteki yapı ve yapı 
topluluğunda yaratılmış “sosyal” mekânlardır.
Diğer önemli konu yapıları veya projeleri 
oluşturan bölümlerin ve onların ölçülerinin ara-
sındaki oranların kullanma biçimidir. Tarih 
boyunca yapıların temelini oluşturmuş bir 
konudur orantı. Sayısız düşünce üretilmiş, araş-
tırmalar yapılmış, çizimler yapılmıştır, ancak 
bugün artık karmaşık çizgilerden meydana 
gelen bir kalıp olmaktan çıkmış, mimarin içgü-
düleriyle oluşturduğu tasarımında yer alan, yol 
gösteren bir yöntem halini almıştır.