6 sinflar uchun fizika Sana: 201 yil

Ishni bajarish tartibi: 
Maqsad: dinamometr yordamida og'irlik kuchini o'lchashni o'rganish.  
Asbob va jihozlar: dinamometr, shtativ tutqichi va yuklar to'plami (1-rasm). 
 
 
Uslubiy          ko'rsatma:          kuchni          o'lchashda        maxsus          asbob  -  dinamometrdan 
foydalaniladi.  Dinamometrlaming  turi  ko'p  bo'lib,  ularning  asosiy  qismi  prujinadan  iborat. 
Dinamometrning  ishlash  prinsipi  oddiy:  dinamometrga  qo'yilgan  og'irlik  kuchi  qancha  katta  bo'lsa, 

---

 
 
prujina  shuncha  ko'p  cho'ziladi.  Prujinaning  cho'zilishiga  qarab  unga  qo'yilgan  og'irlik  kuchining 
kattaligi,  ya'ni  jismning  og'irligi  baholanadi.  2-rasmda  dinamometr  yordamida  kuchlarni  o‘lchash 
jarayoni tasvirlangan. 
 
 
 
 
Har qanday m massaga ega bo‘lgan jismga ta'sir qiladigan og'irlik kuchining qiymati quyidagi 
ifoda yordamida aniqlanadi: 
                                               F
og'
= mg 
(1) 
 
Bunda g — og'irlik kuchi va massa orasidagi bog'lanishni ifodalovchi o'zgarmas kattalik bo'lib, 
uning yer sirtidagi qiymati   9,81 
kg
N
    ga teng.