6-sinf Tarix 6-“G”

Eng qadimgi Hindiston sivilizatsiyasi. Diniy e’tiqodlar. Qadimgi hindlar xuddi misrliklar va bobilliklar singari tabiatning ko‘pdan ko‘p hodisalari qarshisida ojiz edilar: tropik jalalar, suv toshqinlari qurg‘oqchilikdan qo‘rqardilar.

Qadimgi hind rivoyatlarida aytilishicha, Quyosh xudosi har tongda oltin aravada osmon bo‘ylab yo‘lga tushadi. Quyosh tungi zulmatni parokanda qilib tashlab, odamlarga harorat va yorug‘lik ulashish niyatida ufqdan bosh ko‘taradi. Momaqaldiroq xudosi Indra Guruhlar taqdimoti masalan Hindistonda Hind va Gang daryolari oqib o’tadi. Iqlimi issiq , dexqonchilik uchun imkoniyat yaxshi. Mil av. III ming yillikda Hind daryosi vodiysida katta shaharlar vujudga kelgan. Moxenjadaro va Xarappa shaharlari eng yirik shaharlar bo’lgan. 1500 yilda oriylar bostirib kirgan. Xudolari: Krishna, indra, Ganesha bo’lgan. 4 tabaqa hukmron bo’lgan.

Kastalar. Qadimgi hindlar qanday yumushlar bilan shug‘ullanishiga qarab to‘rt guruhga ajratilgan edi. Bu tabaqalar kasta yoki varna deb atalgan, jumladan: kohinlar – braxmanlar (hind ruhoniylari), jangchilar – kshatriylar, dehqon, hunarmand va savdogarlar – vayshilar, xizmatkorlar va qullar – shudralardan iborat bo‘lgan.

Hindlarning e’tiqodicha, tabaqalardan har birini oliy xudo Braxma o‘z jismining qaysidir bir qismidan dunyoga keltirgan ekan. Masalan, kohinlar uning og‘zidan chiqqan, jangchilar qo‘llaridan, dehqonlar qovurg‘asidan, xizmatkorlar esa Braxmaning tovonidan yaratilgan, deb hisoblangan. Bolalar hamisha ota-onalari tabaqasiga mansub deb topilgan. Bir tabaqadan boshqasiga o‘tishning ham iloji bo‘lmagan. Turli kastalarga mansub odamlar o‘rtasida nikohga ham yo‘l qo‘yilmagan.

Tabaqalardan birortasiga ham mansub bo‘lmaganlarni esa «chandal», ya’ni «ha-zar qilinadiganlar» deyishgan. «Chandallar» kastalarga mansub odamlar bilan birga bir uyda yashay olmasdi, ular bilan bir dasturxonga o‘tirish taqiqlangan.
Mustahkamlash.

1. 
   Haritadan Hindistonni ko’rsating?
   
2. 
   Hindiston jamiyati qaysi tabaqalarga bo’lingan?
   
3. 
   Aholini tabaqalarga ajratish kimlarga kerak?
   
4. 
   Sizningch nega bir tabaqadan boshqasiga o’tishga ruxsat berilmagan?
   
5. 
   Misrliklar va hindlarni diniy e’tiqodlarini o’xshash tomonlari nimada?