6-modul. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari 1-mavzu. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari. Reja

Rul boshqarmasiga ko’yiladigan talablar
1. Avtomobilning burilish radiusi kichik bo’lishi kerak;
2. Engil boshqarilishi kerak;
3. Kinematik va dinamik kuzatish qobiliyatiga ega bo’lishi kerak;
4. Burilish paytida g’ildiraklar sirpanmasligi kerak;
5. Yo’ldan keladigan turtkilarni rul chambaragiga o’tkazmasligi kerak;
Optimal elastiklikga ega bo’lishi kerak;
7. Rul yuritmasi osma elementlari bilan to’g’ri kinematik bog’langan bo’lishi kerak;
8. Boshqariluvchi g’ildiraklarning barqarorligiga ta’siri minimal bo’lishi kerak;
9. Yuqori ishonchlilikga ega bo’lishi kerak;
10. Umumiy talablar.
Rul boshqarmasining asosiy texnik parametrlari
Avtomobilning minimal burilish radusi. Boshqariluvchi g’ildiraklar maksimal burilganda tashqi g’ildirakning yo’l bilan kontakt markazidan burilish markazigacha bo’lgan masofaga avtomobil minimal burilish radiusi deyiladi. G’ildiraklari qattiq avtomobillar uchun:

bu erda: ϴн va ϴв – tashqi va ichki g’ildiraklar burilish burchaklari;
L-avtomobil bazasi;
M-shkvorenlar orasidagi masofa.
Oddiy avtomobillarda minimal burilish radusi quyidagicha aniqlanadi:

Hamma g’ildiraklari boshqariluvchi avtomobil uchun:


4-rasm. Avtomobilning burilish sxemasi
Rul boshqarmasining umumiy FIK

Rul boshqarmasining burchak uzatishlar soni.

Rul mexanizmining uzatish soni deb rul chambaragi elementar burilish burchagi-ning soshka vali elementar burilish burchagiga nisbatiga aytiladi. Rul mexanizmining uzatish soni o’zgaruvchan va o’zgarmas bo’lishi mumkin. yengil avtomobilda Upм=12=18, yuk avtomobilida Ppм=16-2
Rul yuritmasining uzatish soni deb richag elkalarining nisbatiga aytiladi. Burilish vaqtida elkalarning qiymati o’zgargani uchun rul yuritmasining uzatish soni o’zgaruvchan Uрп=0,85,2,0
Rul boshqarmasining kuch uzatishlar soni. Boshqariluvchi g’ildiraklarning burilishiga qarshilik momentining rul chambaragiga qo’yilgan momentga nisbati rul boshqarmasining kuch uzatishlar soni deyiladi.

Rul boshqarmasining kuch uzatish soni oson boshqaruvchanlik mezoni bo’lib hizmat qilishi mumkin. Avtomobil loyihalashtirilayotganda rul chambaragidagi kuch chegaralanadi: min=60N. Kichik min=120N Kichik134
qiymatning chegaralanish sababi xaydovchi yo’lni sezuvchanligini yo’qotishi kerak emas. Rul chambaragining parametrlari:
Rul chambaragining maksimal burilish burchagi -540⁰....1080⁰.
Rul chambaragining diametri - 380....425 mm (yengil avtomobillarda), 440....550 mm (yuk avtomobillarda)
2.Rul mexanizmlari: talablar, tasnifi. Xaydovchining shikastlanmasligi uchun rul mexanizmiga qo’yiladigan talablar. Rul mexanizmlari konstruktsiyasining tahlili. Rul mexanizmi qismlariga tahsir etuvchi yuklanishni aniqlash usullari va ularni hisoblash.