6-mavzu. Talabni qondirishni tadqiq etish va prognoz qilish

Mavjud bozor sig’imi - kompaniya mavjud mahsulot va uning xususiyatlari (taqsimot, narx, auditoriya) yoki kompaniyaning mavjud resurslari bilan qondira oladigan talab darajasi bilan kompaniya murojaat qilishi mumkin bo’lgan bozor hajmi. Boshqacha qilib aytganda, mavjud bozor sig’imini hisoblashda kompaniya bozorning barcha iste’molchilarini potensial xaridor sifatida emas, balki uning maqsadli auditoriya mezonlariga javob beradiganlarni hisobga olgan holda haqiqiy bozor sig’imini aniqlaydi.

Bozor sig‘imini baholash natural va qiymat o‘lchamida o‘lchanib, quyidagi formulaga asosan topiladi:

Bozor sig‘imini baholash natural va qiymat o‘lchamida o‘lchanib, quyidagi formulaga asosan topiladi:

BS=MM+IX-EX,

bu yerda:

BS – bozor sig‘imi;

MM – milliy mahsulot ishlab chiqarish;

IX – import hajmi;

EX - eksporta hajmi.

Bozorning import sig‘imi quyidagicha aniqlanadi:

Bozorning import sig‘imi quyidagicha aniqlanadi:

BIS=BS-MM+ME,

bu erda BIS - bozorning import sig‘imi; ME - milliy eksport, aniqlanishi ME = EX – RE; RE – reeksport hajmi.

Nisbiy bozor ulushi korxonaning bozordagi ulushi va raqobatchilar ulushining nisbati sifatida aniqlanadi: NBU = O‘BU / RBU bu erda: O‘BU – o‘z bozor ulushi; RBU – raqobatchilar bozor ulushi.

Bozor sig’imini hisoblash usullari
Mavjud sotishni hisoblash
Pastdan yuqoriga qarab
Yuqoridan pastga qarab
Bozor salohiyatini tahlil qilishda (BDI, CDI, GPI) ko‘rsatkichlaridan foydalaniladi.
1

• Category Development Index (CDI) - Mahsulot toifalarini rivojlantirish indeksi

2

• Brand Development Index (BDI) - Brendlami rivojlantirish indeksi

3

• Growth Potential Index (GPI) - O'sishning potensial indeksi.

• CDI = (ma’lum bir hududda mahsulot toifalarini sotish foiz) / (mamlakatdagi muayyan mintaqa aholisining foizi) * 100

CDI

• BDI = (mamlakatda ushbu savdo markasi sotilgan mintaqadagi savdo ulushining foiz) / (mamlakatdagi aholining foiziga nisbatan) * 100

BDI

• GPI = (C D I/B D I)* 100

GPI