6-мавзу. Менежерни раҳбарлик услуби ва бошқаришдаги ўрни

6.3. Раҳбар фазилатлари тўғрисида Гиппократ фикрлари
Фазилат - бу ижобий хислат, яхши сифат ёки хусусиятдир. Кишиларда фазилатларнинг турлича бўлиши ҳамда ҳар хил хулқ-атворлар инсоннинг баданида айланиб юрадиган суюқ моддаларга кўп жиҳатдан боғлиқ еканлиги тажрибада кузатилган.
Гиппократ сангвиниклар (хушчақчақ кишилар) деб атаган. Бу лотинча "сангвинис", яъни "қон" деган сўздан келиб чиққан.
Сангвиниклар туйғу (жўшқин) хусусиятлари билан ажралиб туради. Улар:

• 
  янги кишилар билан тез тил топишадиган;
  
• 
  бир иш туридан иккинчи иш турига тезда кўникадиган;
  
• 
  бир турда бажариладиган ишларни ёқтирмайдиган;
  
• 
  янги шароитга осонлик билан ўрганадиган;
  
• 
  хушчақчақ;
  
• 
  ҳаракатлари шиддатли;
  
• 
  нутқи тез;
  
• 
  келажакка ишонч билан қарайдиган;
  
• 
  сўзини аниқ ва маъноли қилиб, имо-ишоралар билан гапирадиган кишилардир.
  

Сангвиниклар иш жараёнида кечган кўнгилсиз ҳодисаларни тезда унутадилар. Улар ўз кучи ҳамда қобилиятларига ортиқча баҳо бериш хусусиятига эга бўладилар.
Агар кишида шиллиқ ҳукмрон ўрин туца, ундай кишилар оғир, тепса тебранмас, кайфиятлари ва интилишлари анча барқарор, воқеалар ва ҳаёт таассуротларига лоқайд қарайдиган бўладилар. Бундай хил кишилар флегматиклар деб аталган. Қадимги шиллиқни "флегма" дейишган.
Флегматиклар:

• 
  таъсирчанлиги суст бўлади;
  
• 
  бир турдаги ишдан иккинчи турдаги ишга секинлик билан кўчадилар;
  
• 
  фаолликлари кам;
  
• 
  янги шароитга қийинчилик билан мослашадилар;
  
• 
  ҳаракатлари ва нутқлари суст;
  
• 
  кўнгилсиз ҳодиса юз берганда осойишталикларини бузмайдилар;
  
• 
  сабр-тоқатли, чидамли бўлиб, сўзлаганда хотиржам, ўзга шахслар билан ҳаяжонланмай гаплашадилар.
  

Холериклар - кўтаринки руҳда ишлай оладиган, қаршиликларни энга оладиган кишилар бўлиб, уларнинг ишлаш завқи кайфиятининг бузилиши биланоқ тез ўзгариши мумкин. Улар сержаҳл, ўзини яхши кўрадиган, тез гапирадиган одамлар бўлиб, бошқалардан гапининг оҳанги ўзгарувчанлиги билан ажралиб туради.
Ниҳоят, Гиппократ яна бир тур кишиларни ажратадики, бундайларнинг аҳволи, руҳияти бир хилда турмайди. Улар ёмон кайфиятга кўпроқ мойил бўладилар, арзир-арзимас нарсалардан қаттиқ куюнаверадилар. Бундай кишиларни улуғ шифокор меланхоликлар деб атаган. Қадимги юнонларда "меланхолик" сўзи "қора сафро" деган маънони бирдирган.
Меланхоликлар:

• 
  ўта таъсирланувчи хусусиятга эга;
  
• 
  тез толиқадиган ва ўзига ишонмайдиган;
  
• 
  ташвишсиз, лекин жуда сезувчан;
  
• 
  ниҳоятда аразчан;
  
• 
  жуда оз куладиган;
  
• 
  фаоллиги суст, тортинчоқ, камғайрат;
  
• 
  арзимаган сабабларга кўзидан ёш оқиб кетаверадиган;
  
• 
  янги ходимлар билан қийинчилик билан тил топишадиган кишилардир.
  

Меланхоликлар қулай шароитда олдига қўйилган масалаларни муваффақиятли бажаради. Агар ишда шароит, яъни вазият ўзгарса, қийинчилик туғилса, улар ўзларини олиб туришади.