6-Mavzu; Jismoniy tarbiya nazariyasining ilmiy tadqiqot uslubiyatlari. Reja

 

 

Pedagogik kuzatish ilmiy tadqiqot usuliyati 

Tadqiqotchi  qo’llayotgan  bu  usuliyatning  ijobiy  tomoni  shundaki, 

izlanuvchining o’zi tadqiqotda aynan ishtirok etmaydi.hayotdagi kuzatishdan farqli 

o’laroq,  bu  usuliyat  kuzatish  predmetini  aniq  o’rganadi,  kuzatilayotgan  va  undan 

aniqlangan  dalillarni  tezlik  bilanhisobga  oladigan  tizimni  ishlab  chiqishi  va  uni 

izlanishda  qo’llashi  oson  kechadi.  Maxsus  bayoennomalar,  yozuvdagi  shartli 

ifodalagichlar  va  tadqiqotni  osonlashtiradi.  Barcha  ilmiy  kuzatishlar  natijasi 

kuzatuvchi-ning  shaxsiy  qobiliyatigagina  bog’liq  bo’lmasligi  lozim,  chunki 

o’rganilayotgan  dalillar,  ularni  natijalari  ko’pchilikda  turlicha  fikrhosil  bo’lishiga 

olib  keladi.  Bu  usuliyatning  qulay  tomoni  shundaki,  bir  vaqtni  o’zida  bir  necha 

kuzatuvchi  bir  oboektni  kuzatishi  va  natijalarni  solishtiriladi.  Bunda  ayrim 

apparatlar o’shaharakatning bajarilishini qayta takrorlashi yoki tadqiqot o’lchoviga 

qarab  uni  foto,  kinospyomka,  video,  magnit  tasmasi  yozuvi  va  boshqalar)  orqali 

kuzatish lozim bo’lgan xulosalarni qiladi. Bunday xulosalar oboektiv bo’ladi. Uni 

ijrosidagi kamchiliklar yoki yangiliklarni takroriy ko’rish imkoni bor. Lekin qator 

sport  turlari,harakat  faoliyati  vaharakat  aktini  ba`olashda  baxslar,  munozaralar 

qilishga to’g’ri keladi. Xulosalar suboektiv bo’lib yakuniy xulosa natijasiga salbiy 

taosir qilishhollariham uchraydi. 

hozirgi  zamon  jismoniy  tarbiya  nazariyasiharakatlarni  ijrosi  bajarilishidagi 

ayrim  dalillar  va  ularhaqidagi  xulosalarda  noaniqlikga  yo’l  qo’yilishi  mumkin. 

Masalan,  badiiy  gimnastika,  akrobatika,  suvga  sakrash,  figurali  uchish  va 

boshqalardaharakatni  ifodalanishi  bayoni  faqat  ko’z  bilan  ba`olanadi. 

Qatorhakamlarninghar  qaysisi  o’z  fikrini  o’zicha  bayon  qiladi,  umumiy  xulosa 

shunga qarab chiqariladi. Bunday kuzatish usuliyati tadqiqotchi yoki kuzatuvchida 

o’ta kuchli salo`iyatni talab qiladi. 

Keng  tarqalgan,  aniqhisobga  olish  usuliyatlaridan  biri 

xronometrlashdir

. 

«Xrono»-vaqt, «metr» ulchov demakdir. Bundaharakatni bajarish uchun sarflangan 

vaqtga qarab natija ta`lil qilinadi. Masalan, 800 metrga yugurishdahar bir 100 metr 

uchun  sarf  bo’lgan  vaqt  yoki  darsni,  trenirovka  mashg’ulotining  boshidan 

oxirigacha  zichlikni  aniqlash  maqsadida  xronometrlash  mashg’ulotning  asosiy 

vaqtini samarasiga ba`o berish uchun foydalaniladi.