6-mavzu. Iste’molchi tanlovi, Daromad va almashtirish samarasi

 
6.3-rsm. Befarqlik egri chizig’ining kesishmasligi
 
3. Befarqlik egri chizig’i kesishmaydi. 
Buning rostligini ko’rish uchun, tasavvur qiling 
6.3-rasmda ikkita befarqlik egri chizig’ikesishgan bo’lsin. 
A 
nuqta 
B 
nuqta kabi bir xil 
befarqlik 
egri 
chizig’i 
bo’lgani 
sababli, 
iste’molchini 
birdek 
qoniqtiradi. 
Qo’shimchasiga, 
B 
nuqta ham 
C 
nuqta kabi bir xil befarqlik egri chizig’i bo’lgani 
tufayli, 
C 
nuqta iste’molchini qoniqtira oladi. Ammo, bu nazariya 
C 
nuqta ikkala 
turdagi mahsulotdan ko’proq hajmda taklif etishiga qaramay, 
A 
va 
C 
nuqtalar 
iste’molchini birdek qoniqtira oladi degani. Taxminimizga zid holatda iste’molchi har 
doim ikkala mahsulotdan ham arzonroqqa ko’proq olishni afzal ko’radi. Shu tufayli 
befarqlik egri chizig’ikesishmaydi.
 
 Befarqlik egri chizig’I odatda ichkariga qayrilgan bo’ladi. Bunday shakl shuni 
nazarda tutadiki, chekli almashtirish normasi (MRS) iste’molchi ehtiyoji bo’lgan ikkita 
tovarning miqdori bilan bog’liq bo’ladi. A nuqtada iste’molchi kamroq pitsa va ko’proq 
pepsi iste’mol qiladi. 
4. Befarqlik egri chizig’i bu ichki rozilikdir. 
Kishilar o’zlarida ortig’i bilan bo’lgan 
mahsulotlarni kamroq bo’lganiga qaraganda sotib yuborishni ko’proq xohlaydilar, shu 
paytda befarqlik egri chizig’i bu ichki rozilikdan kelib chiqadi. Misol tariqasida 6.4-
rasmni muhokama qilamiz. 
A 
nuqtada iste’molchida bir nechta pitsa va ko’p miqdorda 
Pepsi borligi tufayli u och, ammo, umuman chanqamagan. Iste’molchining bitta pitsaga 

---

oltita Pepsi almashtirishga ko’ndirish mumkin: bitta pitsa = oltita Pepsi. Aksincha, 
B 
nuqtada iste’molchida kam Pepsi va ko’p potsa mavjud. Shu tufayli u och emas ammo 
juda chanqagan. Bu yerda u bitta Pepsiga bitta pitsa alishtirishga ham tayyor: bitta Pepsi 
= bitta pitsa. Xullas, befarqlik egri chizig’ining ichki hissiyot orqali qabul qilinishi 
iste’molchining qoniqib bo’lgan mahsulotlaridan voz kechishiga sababch bo’la oladi.