6-mavzu. Immitatsion modellashtirish. Reja

6-mavzu. Immitatsion modellashtirish.

Reja:

1. 
   Immitatsion modellar va ularning turlari. Parametrga asoslangan modellarni tizimda qo’llash.
   
2. 
   Proteus, Simulink, PCAD, T-Flex amaliy dasturlarida immitatsion modellarni yaratish.
   

Tayanch so’z va iboralar: Immitatsiya, model, sistema, matematik model, Tasodifiy sonlar,


Immitatsion modellar va ularning turlari. Parametrga asoslangan
modellarni tizimda qo’llash.

Imitatsion model - bu tashqi va ichki ta’sirlar ostidagi tizmlarni yozish majmuasi va tashqi ta’sirlar, tizmning ishlash algoritmlari yoki tizmni xolatlarini o’zgarish qoidasidan iborat. Bu algoritm va qoidalar mavjud bo’lgan anatomik va sonli yechimlarni aniqlashni imkonini bermaydi, ammo tizmni ishlash jarayonini imitatsiya qilish (ko’chirish) va qiziktirayotgan xarakteristikalarni (ko’rsatkichlarni) o’lchash yoki aniqlash imkonini beradi.

Imitatsion modellar anatomik va sonli modellardan farqliroq keng sinfdagi ob’ekt va jarayonlar uchun yaratilishi mumkin. Imitatsion modellardan foydalanish uchun odatda imitatsion modellarni tasvirlash (yozish) vositalari universal yoki maxsus algoritmik tillar xizmat qiladi. Imitatsion modellar ko’proq darajada xisoblash tizmlarini pog’onada tadqiq etishga mo’ljallangan.
Imitatsion modellashtirish- bu suniy eksperiment bo’lib, u real qurilma ustida tabiiy sinov o’tkazish o’rniga matematik modellar ustida tajriba o’tkazishdir.
Imitatsion modellashtirish ikki qismdan iborat:
1-real sistemalar uchun matematik model qurish
2- real sistemalar faoliyatini baxolash va o’rganish uchun bu model ustida tajriba utkazish.
Amalliy jixatdan imitatsion modellashtirish EXM larda amalga oshiriladi . Bunda EXM ga matematik model va boshlangich shartlar kiritiladi, ular asosida EXM tekshirilayotgan protsessni turli xarakteristikalarini xisoblab topadi.
Imitatsion modellashtirish quyidagi bosqichda olib boriladi:

1. 
   O’rganilaetgan jaraenni akslantiruvchi sonlar va ularing yuz berish extimolliklari asosida taksimot funktsiyasi grafigi tuziladi. jaraenning tasodifiy o’zgaruvchisi kiymatini abtsissalar o’ki buyicha, ularga mos extimolliklarini esa ordinatalar uki buyicha kuyiladi; bu eksperimental nuqtalar buyicha sillik chizik yoki sinik chizik utkaziladi.( aniklik bu usulda yuqori emas ).
   
2. 
   Biror usul bilan 00 bilan 99 o’rtasida tasodifiy sonlar tanlanadi: agar ularni tasodifiy sonlar jadvalidan olinadigan bo’lsa, uni ixtiyoriy biridan boshlab biror tartibda ketma-ket orada qoldirmasdan olish kerak
   
3. 
   Olingan tasodifiy sonlar щam ordinata uki buyicha kuyiladi, bu sonlardan taksimot funktsiyasi grafigi bilan kesishguncha gorizontal chizik tortiladi, kesishgan nuqtadan esa abtsissa ukiga perpendikulyar tushiriladi. Perpendikulyarni abtsissalar uki bilan kesishgan nuqtasini tajriba yuli bilan aniklangan miqdorlar taksimot qonuni bilan bir xil taksimot qonuniga ega bo’lgan tasodifiy miqdor sifatida qabul qilinadi.
   

Bu oxirgi olingan tasodifiy miqdor imitatsion model bilan aniklangan sunьiy tajriba natijasidir. Uning yerdamida turli operatsiyalarni tekshirishda va ularni effektini baxolashda foydalaniladi.