6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja



Download 1,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/54
Sana07.07.2021
Hajmi1,19 Mb.
#111417
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   54
Bog'liq
6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja

Ayniyat  -  predmet  umumiy  belgilarning  muayyan  davrda  o’z-o’ziga  mosligi. 

Predmetning rivojlanishi va ziddiyatlarning yechilishi bir necha bosqichdan o’tadi. 

Dastlabki  bosqich  –  predmetning  o’z-o’zi  bilan  nisbiy  ayniylik  holati.  Tabiatda 

mutlaq  ayniyat  mavjud  emas.  Masalan,  har  bir  organizm  hatto  oqsil 




molekulasining  tuzilishi  darajasida  ham  o’ziga  xos  belgilarga  egadir.  Har  qanday 

predmet  hech  qachon  o’z-o’zi  bilan  ayniy  bo’lmaydi.  Masalan,  ko’zguga  kelar 

ekansiz,  siz  o’z  qiyofangizda  hech  qanday  farq  ko’rmaysiz.  O’z  do’stingiz  bilan 

oradan besh yil o’tib uchrashgach, ikkalangiz ham: «U juda o’zgarib ketibdi!», deb 

o’ylasangiz kerak.  

Shu  bois,  «ayniyat»  tushunchasi  ziddiyat  tarqalishining  dastlabki  bosqichini 

anglatadi. Bu bir xillik, narsa, hodisa, jihatning o’z-o’ziga yoki boshqa narsalar, 

hodisalar,  jihatlarga  o’xshashlik  munosabati.  Ziddiyatning  vujudga  kelishi 

yagonaning  ikkilanishi  sifatida,  yagonaning  o’z-o’zini  qarama-qarshiliklarga 

differensiasiya qilishi sifatida yuz beradi. Ikkilanish chog’ida bir vaqtning o’zida 

ayni  shu  munosabatda  qarama-qarshiliklar  birligi  ham,  ularning  kurashi  ham 

vujudga  keladi.  Ziddiyatning  shakllanish  jarayonida  qarama-qarshiliklar  kurashi 

birinchi  o’ringa  chiqadi  va  rivojlanishning  ichki,  teran  manbaiga  aylanadi. 

Ziddiyatning  o’zida  qarama-qarshiliklar  har  xil  rol  o’ynaydi.  Faolroq, 

harakatchanroq  qarama-qarshilik  ziddiyatning  yetakchi  tomoni  hisoblanadi. 

Qarama-qarshiliklar  kurashi  oxir-oqibatda  yangi  sifat  holatiga  olib  keladi.  Paydo 

bo’luvchi yangi hodisalar o’zlariga xos bo’lgan yangi ziddiyatlarga ega bo’ladi. Bu 

ziddiyatlar mazkur hodisalar rivojlanishining harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi.  

Ziddiyatlarning rivojlanish jarayoniga yanada chuqurroq kirish uchun ularning 

tarqalish bosqichlari (fazalari)dan tashqari, ularning holatlarini ham farqlash zarur. 

Predmetli-moddiy, «yetilgan» ziddiyatning holati deganda qarama-qarshiliklarning 

amal qilish usuli, «birligi va kurashi»ning namoyon bo’lish xususiyati tushuniladi. 

Ayni  shu  xususiyat  bu  qarama-qarshiliklarning  rivojlanish  xususiyati  va  faollik 

darajasini  belgilaydi.  Ziddiyatning  rivojlanish  jarayonida  bosqichlarni  yoki 

tarqalgan,  «yetilgan»  ziddiyatni  tavsiflovchi  holatlarni  ham  farqlash  mumkin. 

Ijtimoiy  tizimlarga  tatbiqan  ziddiyatlarning  rivojlanish  bosqichlariga  nisbatan 

bunday  yondashuv  ularning  quyidagi  holatlarini  aniqlash  imkonini  beradi: 

garmoniya, disgarmoniya, konflikt.  

Shuni  qayd  etish  muhimki,  ziddiyatlar  rivojlanayotgan  har  qanday  tizimda 

mazkur  tizim  mavjudligining  boshidan  oxiriga  qadar  mavjud  bo’ladi.  Holatlar, 

miqdor ko’rsatkichlari, qarama-qarshiliklarning o’zaro aloqasi xususiyati, ularning 

tizimdagi roligina o’zgaradi. 


Download 1,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish