6-мавзу. Бизнес (ишбилармонлик) этикаси ва одоби Режа

4. Бошқаларга эътибор (фақат ўзингизни эмас, бошқаларни ҳам ўйланг).
Бошқаларнинг фикрини ҳурмат қилинг, ҳамкасблар, раҳбарлар ва бўйсунувчиларнинг танқидлари ва маслаҳатларини тингланг. Бошқа одамларнинг тажрибасини қадрлашингизни кўрсатинг. Ўзига бўлган ишонч билан камтарликни алмаштирмаслиги керак.
5. Тасвир (ташқи кўриниш). Дид билан кийиниш, юзингизга мос ранг схемасини танлаш керак, диққат билан танланган аксессуарлар катта аҳамиятга эга.
6. Саводхонлик (яхши гапиринг ва ёзинг). Ташкилотдан ташқарида юборилган ички ҳужжатлар ёки хатлар яхши тилда ёзилиши ва барча тегишли номлар хатосиз узатилиши керак.
Офис одоби.
Ишбилармон киши шуғулланадиган бизнес унинг хизмат туридир. Фақат бу кўринмас ва мавҳум ижтимоий ғояларга бағишланган хизмат эмас, балки бир мақсад учун хизматдир. Бу хизматда у ҳамкасблар, шериклар, қўл остидагилар билан мулоқот қилади ва бундай мулоқотнинг ўз позициялари, қоидалари, одоб-ахлоқ қоидалари мавжуд.
Сўзнинг кенг маъносида, одоб - бу одамлар ўртасидаги муносабатларни белгиловчи қонун ва қоидалар тўпламидир. Офис одоб-ахлоқи расмий мулоқотнинг нормасидир. Ушбу қоидалар тизими учун жамиятда қабул қилинган ҳамма нарса мос келади, албатта, бўш вақт, дам олиш маданияти билан боғлиқ бўлган мулоқот ва хулқ-атвор хусусиятлари бундан мустасно. Расмий мулоқот одоб-ахлоқи ишбилармонлик мулоқотининг прагматик меъёрларига, бошқарув ва ўзини ўзи бошқариш императивларига асосланади.
Ушбу бобдаги материални ўрганиш натижасида талаба ёки қизиққан ўқувчи:
- ишбилармонлик этикаси ва одоби тамойиллари ва қоидаларини билиш;
- ишбилармон ҳамкорлар билан расмий одоб-ахлоқ қоидалари ва дипломатик протокол талабларига риоя қилган ҳолда ижобий алоқа ўрната олиш;
- ишбилармонлик мулоқотининг турли ҳолатларида муносиб хулқ-атвор кўникмаларига эга бўлиши керак.
Офис одоб-ахлоқининг хусусиятлари.
Жамоада, фирмада, ташкилотда ходимларнинг хулқ-атворини тартибга солишнинг мураккаб механизмлари тизими мавжуд. Аммо хулқ-атворни тартибга солишнинг ушбу механизмлари одамларнинг виждон, касбий шараф ва бурч, ўз ҳаракатлари ва бошқаларнинг қилмишлари учун маънавий жавобгарлик каби фазилатлари энг яхши намоён бўлганда ишлайди. Шу муносабат билан бизнес этикасининг долзарб муаммоси ҳар қандай ташкилот ходимларининг маънавий мақсадлари ва мотивларининг юксаклигини таъминлаш ҳисобланади.
Жамиятда ўзимизни қандай ҳис қилишимизни, одамларнинг бизга қандай муносабатда бўлишини белгилайдиган мулоқот маданияти муайян қоидаларга риоя қилишга асосланадиган одоб-ахлоқ қоидаларидир. Бу қоидалар маълум бир жамиятда ва маълум бир вазиятда рухсат этилган ва мақбул бўлган нарсаларни бошқаради. Одоб фақат мулоқот шаклларини, "техникасини" белгилайди, шунинг учун маданиятли, одобли одам деб ҳисоблаш учун фақат одоб-ахлоқ қоидаларини билиш этарли эмас. Жамиятдаги хулқ-атвор одоб-ахлоқнинг умумий тамойиллари ва ме’ёрларига асосланиши, ахлоқ ва одоб ўртасидаги боғлиқликни кўрсатиши керак, “Одобга оид ҳар бир муаммо ахлоқий ме’ёрлар асосида ҳал этилиши керак.
Одоб ҳаётнинг барча соҳаларига тааллуқлидир: муайян қоидалар гигиена қоидаларига риоя қилишни, суҳбатлашишни, кийинишни, столда, жамоада, оилада, жамоат жойларида, театрда, кўчада ва ҳоказоларда ўзини тутишни белгилайди. Одоб меъёрларига риоя қилмасдан, шахслараро, маданий, бизнес ва ҳатто сиёсий муносабатларни амалга ошириш мумкин эмас.
Одобнинг кўплаб таърифлари мавжуд. Улардан бири: одоб - жамиятда қабул қилинган хулқ-атвор қоидалари мажмуи.
Бошқа таърифлар мавжуд, масалан, одоб-ахлоқ:
- хулқ-атвор қоидалари ("веда" дан - билим);
- хушмуомалалик қоидалари ("билмоқ" дан - билиш);
- одоб қоидалари («юз», «тасвир», «одам юзи»дан);
- ҳаракат ва хулқ-атвор маданияти («маданий», «табиий», «ёввойи»дан фарқли ўлароқ, «инсон томонидан яратилган, уюштирилган, тартибланган» деган маънони англатади).