6-mavzu. Auditning mohiyati, zarurligiva ahamiyati

2.Auditning turlari va shakllari tavsifi.

Auditorlik tekshiruvi moliyaviy hisobot va boshqa moliyaviy axborot to‘g‘riligi va buxgalteriya hisobi to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga mosligini aniqlash maqsadida xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy hisobotini hamda u bilan bog‘liq moliyaviy axborotini auditorlik tashkilotlari tomonidan tekshirishdir.
Auditning turlari
Operatsion audit
Muvofiqlik auditi
Moliyaviy hisobot auditi

Operatsion audit

Operatsion auditda barcha xoʼjalik muomalalari va jarayonlari, ularning ish samaradorligiga va unumdorligiga boʼlgan taʼsiri oʼrganiladi. Operatsion auditda unumdorlik va samaradorlik koʼrsatkichlari hamda moliyaviy tizimga rioya qilishning buxgalteriya tamoyillariga mos kelishi nuqtai nazaridan koʼrib chiqiladi.

Muvofiqlik auditi

Muvofiqlik auditi – bu xildagi tekshirishda auditning mamlakat miqyosidagi qonunlarga, shuningdek, barcha meʼyoriy hujjatlarga mos kelishi yoki kelmaslik sabablari oʼrganiladi. Masalan, korxona faoliyatini auditorlik tekshirishdan oʼtkazishda uning korxona Nizomiga yoki mavjud yoʼriqnomalarga mos boʼlishi aniqlanadi.

Moliyaviy hisobot auditi

Moliyaviy hisobot auditi – bunday tekshiruv moliyaviy va buxgalteriya xodimlari tomonidan oʼtkazilib, asosan korxonaning toʼlov qobiliyati, moliyaviy natijalar, sotish jarayonlarining hisobotlarda qanchalik darajada aks ettirilganligi tekshiriladi.

Аuditorlik tekshiruvi oʼtkаzilishigа koʼrа shаkllаri

Аuditorlik tekshiruvi oʼtkаzilishigа koʼrа shаkllаri
majburiy auditorlik tekshiruvi
Tashabbus tarzidagi auditorlik tekshiruvi
Nazorat qiluvchi yoki huquqni muhofaza qilish organlarining tashabbusiga koʼra auditorlik tekshiruvlarini oʼtkazish

Quyidagilar har yili majburiy auditorlik tekshiruvidan o‘tishi kerak:

aksiyadorlik jamiyatlari;
aktivlarining balans qiymati bazaviy hisoblash miqdorining yuz ming baravari miqdoridan ko‘p bo‘lgan mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar;
banklar va boshqa kredit tashkilotlari;
sug‘urta tashkilotlari;
investitsiya fondlari hamda yuridik va jismoniy shaxslarning mablag‘larini jamlab turuvchi boshqa fondlar hamda ularning investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchilar;
manbalari yuridik va jismoniy shaxslarning ixtiyoriy badallari bo‘lmish xayriya fondlari va boshqa ijtimoiy fondlar;
mablag‘larining hosil bo‘lish manbalari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan, yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan qilinadigan majburiy ajratmalar bo‘lmish budjetdan tashqari fondlar;
ustav fondida davlatga tegishli ulush bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar va davlat unitar korxonalari.
fond va tovar birjalari.
mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) realizatsiya qilishdan tushum bazaviy hisoblashning 200 ming barobar miqdoridan ortiq boʼlsa;
xodimlarning oʼrtacha yillik soni 100 kishidan ortiq boʼlsa; Bu ma’lumot qonun hujjatlariga kiritilmagan.