6-мавзу: Ахборот саводхонлиги ва ахборот маданияти Режа

Бугунги кунда ахборот маданиятини шакллантириш энг долзарб масалалардан бири ҳисобланади, чунки, ахборот оқимининг жадал ўсиб бориши, тақдим этилаётган ахборотлар орасидан керакли, зарурий ва фойдалиларини ажратиб олиш мураккаб жараёндир. Бунинг учун ҳар бир шахс мустақил фикрга эга, дунёқараши кенг, ахборотлар уммонидан ўзи учун кераклигини ажратиб олиш салоҳиятига эга бўлиши лозим. Ахборот маданиятини шакллантиришнинг бир нечта босқичлари мавжуд бўлиб, улар орасида юқорида кўриб ўтганимиз «ахборот саводхонлиги»дан кейин энг муҳими бу кишиларнинг китобхонлик маданиятини юксалтиришдир.
“Ахборот маданияти” атамаси биринчи марта 1970-йилларда рус нашрларида пайдо бўлган. Кутубхона ходимлари тегишли концепцияни ишлаб чиқиш ва оммалаштириш ташаббускорлари бўлишди. Ушбу атама қўлланилган дастлабки ишлардан бири библиографлар К.М.Войханская ва Б.А.Смирноваларнинг мақолаларидир. Кутубхона ва китобшунослик соҳасида пайдо бўлган ахборот маданияти тушунчаси ўзининг ривожланиши давомида бир қатор фанлардан: ахборот назарияси, кибернетика, информатика, семиотика, ҳужжатшунослик, фалсафа, мантиқ, маданиятшунослик, тилшуносликдан билимларни ўзлаштирди.
Ҳозирги вақтда ахборот маданияти ахборот жамиятининг алоҳида ҳодисаси сифатида тобора кўпроқ талқин қилинмоқда. Кўриб чиқилаётган объeктга қараб, ахборот маданиятини ажратиш мумкин:

• 
  жамият;
  
• 
  ахборот истеъмолчиларининг айрим тоифалари;
  
• 
  шахсият.
  

"Ахборот маданияти" тушунчаси қуйидаги мазмунларни ўзида мужассам этади:

• 
  инсон билим эгаллашнинг замонавий воситалари, кайта ишлаш ва тизимлаштириш малакасига эга булишини;
  
• 
  табиат ва жамиятда кечаётган ахборий жараёнларнинг моҳиятини тушунишни;
  
• 
  фаолият сохасига оид хусусиятлари хамда турли манбалар билан ишлашни билиш, ахборотни таҳлилий, синтетик қайта ишлаш асосларини ўрганишни ва бошкалар.