+6-маъруза

Download 395,14 Kb. bet 13/13 Sana 10.04.2022 Hajmi 395,14 Kb. #540824

Bog'liq
6-маъруза-20.12. (Мас. хол.фаз.тас.) 116-150

Bu sahifa navigatsiya:

• 6.4-jadval. Topshiriq variantlari

10.	Navoiy	468	669	766	694	395	271	167	263	446		117	491
634
11.	Buxoro	575	829	857	790	502	374	273	181	386	117		407	548
12.	Xorazm	949	1202	1230	1164	876	748	647	586	791	491	407		195
13.	Qoraqalpo- g’iston Respublikasi	1092	1347	1390	1318	1020	895	791	710	983	634	548	195

6.4-jadval. Topshiriq variantlari:

Variant raqami	Boshlang’ich punkt	Oxirgi punkt
1.	Toshkent	Fargona
2.	Andijon	Sirdaryo
3.	Jizzax	Namangan
4.	Sirdaryo	Qashkadaryo
5.	Namangan	Toshkent
6.	Fargona	Sirdaryo
7.	Jizzax	Andijon
8.	Samarqand	Surxondaryo
9.	Navoiy	Fargona
10.	Toshkent	Jizzax
11.	Sirdaryo	Namangan
12.	Xorazm	Samarqand
13.	Surxondaryo	Toshkent
14.	Kashkadaryo	Navoiy
15.	Jizzax	Sirdaryo
16.	Fargona	Buxoro
17.	Qorakalpog’iston Respublikasi	Andijon
18.	Surxondaryo	Navoiy
19.	Namangan	Samarqand
20.	Sirdaryo	Xorazm
21.	Toshkent	Andijon
22.	Navoiy	Jizzax
23.	Fargona	Qashkadaryo
24.	Sirdaryo	Qorakalpog’iston Respublikasi
25.	Buxoro	Sirdaryo
26.	Andijon	Surxondaryo
27.	Namangan	Fargona
28.	Sirdaryo	Toshkent
29.	Navoiy	Qorakalpog’iston Respublikasi
30.	Andijon	Xorazm

Masofalar geografik karta asosida olingan.

19. 
    Quyida robotning xarakati marshruti keltirilgan. Kyeltirilgan ma’lumotlardan foydalanib, robotning bir tugun(punkt)dan boshqa tugungacha bo’lgan eng uzun yo’lini toping:
    

1. 
   1-tugundan 5 -tugungacha.
   
2. 
   3-tugundan 5 -tugungacha.
   
3. 
   1-tugundan 6 -tugungacha.
   

20. 
    Robot o’z xarakatini n punktlarning ixtiyoriy bittasidan boshlab, har birida faqat bir martadan bo’lib, yana boshlang’ich punktiga qaytib kelishi kerak. Quyidagi grafda berilgan ܣ → ܩ, G → ܸ, ܤ → ܸ, ܸ → ܩ marshrutlar uchun eng uzun yo’lni toping. Ushbu marshrutlarni daraxt ko’rinishda tasvirlang.
    

.
В G

21. 
    Robot o’z xarakatini n punktlarning ixtiyoriy bittasidan boshlab, har birida faqat bir martadan bo’lib, yana boshlang’ich punktiga qaytib kelishi kerak. Quyidagi grafda berilgan ܣ → ܩ, G → ܸ, ܤ → ܧ, ܣ → ܧ marshrutlar uchun eng uzun yo’lni toping. Ushbu marshrutlarni daraxt ko’rinishda tasvirlang.
    

А _Е

22. 
    Samarqand viloyati tumanlarini, shaxarlarini hamda tuman va shaharlarini bog’lovchi transport harakati mavjud (6.1-jadval). 6.1-jadvaldan foydalanib tumanlar, shaxarlar hamda tuman va shaharlarni bog’lovchi eng uzun transport harakati marshrutini toping va graf ko’rinishda tasvirlang.
    
23. 
    O’zbekiston Respublikasi viloyatlarini bog’lovchi transport harakati mavjud (6.3-jadval). 6.3-jadvaldan foydalanib viloyatlarni bog’lovchi eng uzun transport harakati marshrutini toping va graf ko’rinishda tasvirlang.
    
24. 
    Aytaylik, shaxarlar orasidagi xavoli uchish yo’li masofalari berilgan bo’lsin. Shaxarlar orasidagi masofa ikkiyoqlama, ya’ni xarakat ikki tomonga ham yo’naltirilgan bo’lishi mumkin.
    

A^* algoritmdan foydalanib shaxarlar orasidagi optimal marshrutni aniqlang.

1. 
   Xelsinki-Tver;
   
2. 
   Tallin-Tver;
   
3. 
   Moskva-S.Peterburg;
   
4. 
   Moskva-Xelsinki.
   

25. 
    Aytaylik, zavodlar orasidagi masofalar berilgan bo’lsin.
    

Zavodlar orasidagi masofa ikkiyoqlama, ya’ni xarakat ikki tomonga ham yo’naltirilgan bo’lishi mumkin. Zavodlar orasidagi masofaning yig’indi qiymati va maksimal qiymatini aniqlang:

1. 
   A-K;
   
2. 
   A-D;
   
3. 
   A-Ye;
   
4. 
   A-I;
   
5. 
   A-G;
   
6. 
   A-B.
   

26. 
    Aytaylik, fakultetlar orasidagi masofalar berilgan bo’lsin.
    

Fakultetlar orasidagi masofa ikkiyoqlama, ya’ni xarakat ikki tomonga ham yo’naltirilgan bo’lishi mumkin. Fakultetlar orasidagi masofaning yig’indi qiymati va maksimal qiymatini aniqlang:

1. 
   A-G;
   
2. 
   A-E;
   
3. 
   A-D;
   
4. 
   A-I;
   
5. 
   A-L;
   
6. 
   A-M;
   
7. 
   A-N.
   

27. 
    Samarqand viloyati tumanlarini, shaxarlarini hamda tuman va shaharlarini bog’lovchi transport harakati mavjud (6.1-jadval). 6.1-jadvaldagi ma’lumotlar asosida A^* algoritmdan foydalanib tumanlar, shaxarlar hamda tuman va shaharlarni bog’lovchi optimal transport harakati marshrutini toping va graf ko’rinishda tasvirlang.
    
28. 
    O’zbekiston Respublikasi viloyatlarini bog’lovchi transport harakati mavjud (6.3-jadval). 6.3- jadvaldagi ma’lumotlar asosida A^* algoritmdan foydalanib viloyatlarni bog’lovchi optimal transport harakati marshrutini toping va graf ko’rinishda tasvirlang.
    

6-ma’ruza uchun testlar

1. 
   Sun’iy intellkt masalalarini umumiy xususiyatlari bo’yicha kabi
   

sinflarga ajratish mumkin.

1. 
   tahlil va sintez, statikli va dinamikli, bilimlarni namoyish etish ucun umumiy tasdiqlardan foydalanish va xususiy havolalardan foydalanish masalalari;
   
2. 
   tahlil va sintez, mantiqli va dinamikli, obyektlarni taqqoslash ucun umumiy tasdiqlardan foydalanish va xususiy havolalardan foydalanish masalalari;
   
3. 
   tahlil va sintez, strukturali va nominalli, jarayonlarni o’rganish ucun xususiy teoremalardan foydalanish va integralli havolalardan foydalanish masalalari;
   

e) o’rganish va o’rgatish, tahlil va sintez, integralli va differensialli, bilimli va bilimsiz va xususiy havolalardan foydalanish masalalari.

2. 
   Sun’iy intellktda echiladigan masalalarning tiplarini aniqlang ?
   
   1. 
      interpretatsiyalash, tashhislash, monitorihglash, bashoratlash, rejalashtirish, loyihalash, o’rganish-boshqarish, qaror qabul qilishni qo’llab-quvvatlash;
      
   2. 
      interpretatsiyalash, tashhislash, mantiqli va dinamikli, obyektlarni taqqoslash ucun umumiy tasdiqlardan foydalanish va xususiy havolalardan foydalanish masalalari;
      
   3. 
      tahlil va sintez, o’rganish-boshqarish, jarayonlarni o’rganish ucun xususiy teoremalardan foydalanish va integralli havolalardan foydalanish masalalari;
      

e) o’rganish va o’rgatish, tahlil va sintez, integralli va differensialli, bilimli va bilimsiz va xususiy havolalardan foydalanish masalalari.

3. 
   Sun’iy intellktda masalani echish jarayoni qoidaga ko’ra pog’onalardan
   

iborat.

1. 
   masalani namoyish etish va echimni izlash;
   
2. 
   masalani interpretatsiyalash va tashhislash;
   
3. 
   masalani o’rganish va boshqarish;
   

e) masalani integrallash va differensiallash.

4. 
   Masalalarning holatini tavsiflashning shakllari mavjud.
   
   1. 
      qatorlar, vektorlar, matritsalar va graflar;
      
   2. 
      qatorlar, bilimlar, matritsalar va graflar;
      
   3. 
      ma’lumotlar, qatorlar, bilimlar va graflar hqarish;
      

e) integrallar, differensiallar va o’zgaruvchilar.

5. 
   Daraxt deb shunday yo’naltirilgan grafga aytiladiki, bunda uning ………..
   
   1. 
      ildizidan tashqari har bir tuguniga faqat bitta yoy kiradi;
      
   2. 
      ildizidan tashqari har bir tuguniga bir nechta yoy kiradi;
      
   3. 
      markazidan tashqari har bir tuguniga faqat bitta yoy kiradi;
      

e) ildizidan markazigacha har bir tuguniga faqat bitta yoy kiradi.

6. 
   Daraxtda VA – strukturalarga mos keladi.
   

а) bog’langan tugunlar; б) tupikli va siklli tugunlar;
с) bog’lanmagan tugunlar; e) bo’sh tugunlar.

7. 
   Daraxtda YOKI – strukturalarga mos keladi.
   

а) bog’lanmagan tugunlar; б) tupikli va siklli tugunlar;
с) bog’langan tugunlar; д) bo’sh tugunlar.

8. 
   Daraxtda masalalar ostilarining o’zaro aloqasi strukturasi tiplarda
   

bo’lishi mumkin.

1. 
   VA-strukturalar va VA-YOKI-strukturalar;
   
2. 
   VA-strukturalar va VA-U HOLDA-strukturalar;
   
3. 
   VA-strukturalar va U HOLDA-YOKI-strukturalar;
   

e) AGAR –U HOLDA -strukturalar va VA-YOKI-strukturalar.

9. 
   Daraxtda masalalarni reduksiya(tiklash)lashda mos qo’yiladi.
   
   1. 
      tugunlarga masalalar, yoylarga esa masalalarni reduksiyalash operatorlari;
      
   2. 
      tugunlarga VA- reduksiyalash, yoylarga esa VA-U HOLDA-strukturalar;
      
   3. 
      tugunlarga VA-strukturalar, yoylarga esa U HOLDA-YOKI- reduksiyalash;
      

e) yoylarga AGAR –U HOLDA –strukturalar, tugunlarga esa VA-YOKI- strukturalar.

10. 
    Daraxtda boshlang’ich tugunni aniqlang ?
    

A


VA _D
В <sub>C


Е F G</sub> VA ^I H

1. 
   A; b) AB; c)AD; e) E.
   
1. 
   Daraxtda 2-pog’onali tugunlarni aniqlang ?
   

A


VA _D
В <sub>C


Е F G</sub> VA ^I H

1. 
   B, C, D; b) A, B, E; c)A, C, G; e) A, D, H.
   
1. 
   Daraxtda 3-pog’onali tugunlarni aniqlang ?
   

A


VA _D
В _C



A


VA _D
В _C

18. 
    Sun’iy intellekt tizimlari masalalarini echishda qo’llaniladigan mavjud usullar sinfini ko’rsating ?
    
    1. 
       Bir o’lchovli fazoda, ierarhik fazoda, ma’lumotlar xatoli va to’liqmas bo’lganda va bir nechta modellar yordamida izlash usullari;
       

б) Bir o’lchovli fazoda, ierarhikmas fazoda, ma’lumotlar xatoli va to’liq bo’lganda va ikkita model yordamida izlash usullari;
с) Bir o’lchovli fazoda, ierarhik fazoda, ma’lumotlar xatolikmas va to’liqmas bo’lganda, uchta model yordamida izlash usullari;
e) Yarim o’lchovli fazoda, ierarhik fazoda, ma’lumotlar xatoli va to’liq bo’lganda, to’liqmas modellar yordamida izlash usullari.

19. 
    Sun’iy intellekt tizimlari masalalarini echishda bir o’lchovli fazoda echimni izlash usullaridan foydalaniladi;
    
    1. 
       o’lchovi katta bo’lmagan sohalarda, modellar to’liq, ma’lumotlar aniq va to’liq bo’lganda;
       

б) o’lchovi kichchik bo’lmagan sohalarda, modellar to’liq, ma’lumotlar aniq va to’liqmas bo’lganda;
с) o’lchovi katta bo’lgan sohalarda, modellar to’liqmas, ma’lumotlar aniqmas va to’liq bo’lganda;
e) o’lchovi katta bo’lmagan sohalarda, modellar to’liqmas, ma’lumotlar aniq va to’liqmas bo’lganda.

20. 
    Sun’iy intellekt tizimlari masalalarini echishda ierarhik fazoda echimni izlash usullaridan foydalaniladi;
    
    1. 
       o’lchovi katta bo’lgan sohalarda echimlarni izlashda;
       

б) o’lchovi kichchik bo’lgan sohalarda echimlarni izlashda;
с) o’lchovi aniqmas bo’lgan sohalarda echimlarni izlashda;
e) o’lchovi aniq, lekin echimi aniqmas sohalarda echimlarni izlashda.

21. 
    Sun’iy intellekt tizimlari masalalarini echishda holatlar fazosida echimni izlash odatda usullari yordamida amalga oshuriladi.
    
    1. 
       evristikli, chuqurligi va kengligi bo’yicha izlash;
       

б) evristikli, o’lchovi kichchik bo’lgan sohalarda echimlarni izlash;
с) evristikli, o’lchovi aniqmas bo’lgan sohalarda echimlarni izlash;
e) chuqurligi, o’lchovi aniq aniqmas sohalarda echimlarni izlash.

22. 
    Grafda baholash funksiysi aniqlanadi.
    
    1. 
       grafning tugunlarida; б) grafning yoylarida;
       

с) faqat grafning bosh va oxirgi tugunlarida;
e) faqat grafning oxirgi tugunida.

23. 
    Grafda ixtiyoriy tugun uchun hosil qilingan baholash funksiysi qiymati ushbu
    

………………………………………….. aniqlaydi.

1. 
   tugundan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini;
   

б) yoydan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini;
с) tugunga qo’shma bo’lgan yoydan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini;
e) ushbu tugunga qo’shni bo’lgan tugundan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini.

24. 
    Grafda ixtiyoriy tugun uchun hosil qilingan baholash funksiysi qiymati ushbu
    

………………………………………….. aniqlaydi.

1. 
   tugundan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini;
   

б) yoydan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini;
с) tugunga qo’shma bo’lgan yoydan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini;
e) ushbu tugunga qo’shni bo’lgan tugundan hal qiluvchi yo’lni davom ettirish kerakligi yoki yo’qligini.

25. 
    Grafda tugunlarning chuqurligi deganda …………….. teng bo’lgan son tushuniladi.
    
    1. 
       tugunlarning pog’onalari tartib raqamiga;
       

б) yoylarning pog’onalari tartib raqamiga;
с) tugun va yoylarning pog’onalari tartib raqamiga;
e) qo’shma tugunlarning pog’onalari tartib raqamiga.

26. 
    Grafda yo’lni chuqurligi bo’yicha izlashda ixtiyoriy tugunning baholash funksiyasi qiymati ushbu bo’ladi.
    
    1. 
       tugundan boshlang’ich tugungacha bo’lgan masofaga to’g’ri proportsional;
       

б) tugundan oxirgi tugungacha bo’lgan masofaga to’g’ri proportsional;
с) tugundan boshlang’ich tugungacha bo’lgan masofaga teskari proportsional;
e) tugundan oxirgi tugungacha bo’lgan masofaga teskari proportsional.

27. 
    Grafda yo’lni kengligi bo’yicha izlashda ixtiyoriy tugunning baholash funksiyasi qiymati ushbu bo’ladi.
    
    1. 
       tugundan boshlang’ich tugungacha bo’lgan masofaga teskari proportsional;
       

б) tugundan oxirgi tugungacha bo’lgan masofaga to’g’ri proportsional;
с) tugundan boshlang’ich tugungacha bo’lgan masofaga to’g’ri proportsional;
e) tugundan oxirgi tugungacha bo’lgan masofaga teskari proportsional.

28. 
    Grafda chuqurligi bo’yicha izlash strategiyasini qanday vaqtda qo’llah qulay ?
    
    1. 
       faqat tugunlar va yoylar ro’yxatidan iborat holatlar fazosi berilganda;
       

б) faqat tugunlar ro’yxatidan iborat holatlar fazosi berilganda;
с) faqat yoylar ro’yxatidan iborat holatlar fazosi berilganda;
e) faqat tugunlarning baholash funksiyasi berilganda.

29. 
    Grafda yo’lni chuqurligi bo’yicha izlash strategiyasini qanday vaqtda qo’llah qulay ?
    
    1. 
       faqat tugunlar va yoylar ro’yxatidan iborat holatlar fazosi berilganda;
       

б) faqat tugunlar ro’yxatidan iborat holatlar fazosi berilganda;
с) faqat yoylar ro’yxatidan iborat holatlar fazosi berilganda;
e) faqat tugunlarning baholash funksiyasi berilganda.

30. 
    Grafda yo’lni chuqurligi bo’yicha izlash strategiyasida boshlang’ich va oxirgi tugunlar qanday tanlanadi?
    
    1. 
       grafning boslang’ich tuguni yo’lning bo’shlanish tuguni sifatida qabul qilinadi va undan eng uzoqda (uzunligi bo’yicha) joylashgan tugun tanlanadi;
       

б) grafning boslang’ich tuguni yo’lning bo’shlanish tuguni sifatida qabul qilinadi va unga eng yaqin (uzunligi bo’yicha) joylashgan tugun tanlanadi;
с) grafning boslang’ich tuguni yo’lning bo’shlanish tuguni sifatida qabul qilinadi va unga eng yaqin (uzunligi bo’yicha) joylashgan qo’shma tugun tanlanadi;
e) tugunlar ixtiyoriy olinadi.

31. 
    Grafda yo’lni kengligi bo’yicha izlash strategiyasida boshlang’ich va navbatdagi tugun qanday tanlanadi?
    
    1. 
       grafning boslang’ich tuguni yo’lning bo’shlanish tuguni sifatida qabul qilinadi va unga eng yaqin (uzunligi bo’yicha) joylashgan tugun tanlanadi;
       

б) grafning boslang’ich tuguni yo’lning bo’shlanish tuguni sifatida qabul qilinadi va undan eng uzoq (uzunligi bo’yicha) joylashgan tugun tanlanadi;
с) grafning boslang’ich tuguni yo’lning bo’shlanish tuguni sifatida qabul qilinadi va unga eng yaqin (uzunligi bo’yicha) joylashgan qo’shma tugun tanlanadi;
e) tugunlar ixtiyoriy olinadi.

32. 
    Grafda yo’lni kengligi bo’yicha izlash strategiyasida boshlang’ich tugunga yaqin bo’lgan tugunlar bir nechta bo’lsa, u holda ular orasidan
    

……………………….tanlanadi.

1. 
   eng chapdagisi; б) eng o’ngdagisi; с) tupiklisi; e) qo’shnisi.
   
1. 
   Grafda yo’lni kengligi bo’yicha izlash strategiyasida echimni izlash tupikli holatga kelib qolsa, u holda izlash davom ettiriladi.
   
   1. 
      oldingi tugunga qaytiladi va ushbu tugundan echimni kengligi bo’yicha;
      

б) keyingi tugunga o’tiladi va ushbu tugundan echimni kengligi bo’yicha;
с) oldingi tugunga qaytiladi va ushbu tugundan echimni chuqurligi bo’yicha;
e) faqat boshlang’ich tugunga qaytiladi va ushbu tugundan echimni kengligi bo’yicha.

34. 
    Grafda yo’lnining navbatdagi tugunlarini tanlashda nimaga asoslanadi ?.
    
    1. 
       tugunlarning baholash funksiylariga;
       

б) yoylarning baholash funksiyalariga;
с) tugunlar va yoylarning baholash funksiylariga;
e) tugunlar va yoylarning baholash funksiylarining yig’indisiga.

35. 
    А* algoritmda baholash funksiyasi umumiy holda qanday beriladi ? a) f (n) = g(n) + h(n); б) f (n) = h(n); с) f (n) = g(n);
    

e) f (n) = g(n) + h(n)+1.

Download 395,14 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: