EAN тизими бўйича маҳсулотларни штрихли кодлаштириш учун айрим давлатларнинг кодлари
Давлатлар
Давлатлар
Давлатлар
номи
коди
номи
коди
номи
коди
Австралия
93
Исландия
569
Словакия
858
Австрия
90-91
Испания
84
Словения
383
Аргентина
779
Исроил
729
Таиланд
885
АҚШ, Канада
00-09
Италия
80-83
Тайванp
471
Белpгия, Люксембург
54
Кипр
529
Тунис
619
Болгария
380
Колумбия
770
Туркия
869
Боливия
777
Куба
850
Украина
482
Бразилия
789
Латвия
475
Уругвай
773
Буюк Британия
50
Литва
477
Филиппин
480
Вpетнам
893
Македония
531
Финляндия
64
Венгрия
599
Малpта
535
Франция
30-37
Венесуэла
759
Малайзия
955
Хитой
690-691
Гватемала, Никарагуа
740-745
Марокко
611
Хорватия
385
Германия
400-440
Мексика
750
Чехия
859
Голландия
87
Норвегия
70
Чили
780
Гонконг
489
Норвегия
729
Швеция
73
Греция
520
Парагвай
784
Швецария
76
Дания
57
Перу
775
Эквадор
786
ЕАN заҳираси
20-29
Полpша
590
Эстония
474
Жанубий Корея
880
Португалия
560
Югославия
860
ЖАР
600-601
Россия
460-469
Янги Зеландия
94
Индонезия
899
Руминия
594
Япония
45-49
Ирландия
539
Сингапур
888
Ўзбекистон
478
Назорат рақами EAN алгоритми бўйича кодни сканер воситасида тўғри ўқилганлигини ва маҳсулотнинг ҳақиқий эканлигини аниқлаш учун хизмат қилади. Бунинг учун штрихли кодлар устида маълум кетма-кетликдаги ҳисоблар амалга оширилади. Мисол тариқасида 1 – расмда келтирилган штрихли кодни ҳисоблайлик.
Назорат рақами EAN алгоритми бўйича кодни сканер воситасида тўғри ўқилганлигини ва маҳсулотнинг ҳақиқий эканлигини аниқлаш учун хизмат қилади. Бунинг учун штрихли кодлар устида маълум кетма-кетликдаги ҳисоблар амалга оширилади. Мисол тариқасида 1 – расмда келтирилган штрихли кодни ҳисоблайлик.
1. Жуфт ўринлардаги рақамлар ўзаро қўшилади:
6+1+2+1+0+1=11
2. Йиғиндини 3 га кўпайтирамиз:
11х3=33
3. Назорат рақамидан бошқа тоқ ўринларда жойлашган рақамлар ўзаро қўшилади:
5+0+7+1+1+0=14
4. Иккинчи ва учинчи бандларда кўрсатилган сонлар қўшилади:
6. Бешинчи бандда ҳосил бўлган сонни 10 дан айирамиз:
10-7=3
Агар ушбу тартибдаги ҳисоблар натижасида олинган охирги рақам штрихли коддаги назорат рақами билан бир хил бўлмаса, маҳсулот ноқонуний ишлаб чиқарилганлигини билдиради.
Шунингдек, штрихли кодларда ишлаб чиқарувчи мамлакат учун 3 та рақам, корхона учун 4 та рақам ажратилган ҳолатлар ҳам бўлади. Бундай штрихли кодларда рақамлар сони 8 та бўлади. EAN-8 коди қадоқланган кичик ўлчамли маҳсулотлар учун мўлжалланган. EAN-8 кодлари қуйидаги таркибдан иборат (1 - расмга қаранг):
давлат коди ("давлат байроғи");
корхона (фирма) - тайёрловчи коди;
назорат рақами.
1-расм. 8 – хонали ЕАN коди
Баҳзан, тайёрловчи корхона кодининг ўрнига маҳсулотнинг қайд этиш тартиб рақами келтирилиши ҳам мумкин.
Рақамлар қатори сканер учун эмас, балки харидорлар учун мўлжалланган. Талабгар (харидор) учун маълумот фақат маҳсулот тайёрланган давлатни билдириш билан чегараланади, чунки давлат коди махсус нашрларда ва маълумотномаларда келтирилади ёки махсус малумотлар банкида сақланиши мумкин. Тўлиқ штрихли код ташқи савдо ташкилотлари ёки савдо субъектлари учун муҳим бўлиб, маҳсулотнинг аниқ келиб чиқиш реквизитларини билиш учун ва керак бўлса маҳсулотнинг сифати контракт (шартнома) талабларига мос келмайдиган бўлса, бунинг учун жавобгар идорага аниқ манзил бўйича раддия ёки норозилик билдириш имкониятини яратади.
Рақамлар қатори сканер учун эмас, балки харидорлар учун мўлжалланган. Талабгар (харидор) учун маълумот фақат маҳсулот тайёрланган давлатни билдириш билан чегараланади, чунки давлат коди махсус нашрларда ва маълумотномаларда келтирилади ёки махсус малумотлар банкида сақланиши мумкин. Тўлиқ штрихли код ташқи савдо ташкилотлари ёки савдо субъектлари учун муҳим бўлиб, маҳсулотнинг аниқ келиб чиқиш реквизитларини билиш учун ва керак бўлса маҳсулотнинг сифати контракт (шартнома) талабларига мос келмайдиган бўлса, бунинг учун жавобгар идорага аниқ манзил бўйича раддия ёки норозилик билдириш имкониятини яратади.
Ўзбекистон Республикасида маҳсулот сифатини сертификатлаштиришда штрих-кодлар тизими тобора кенг жорий этилмоқда. 1999 йилда «Ўздавстандарт» қошидаги метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш соҳасидаги мутахассисларни тайёрлаш ва малака ошириш институтида штрих-кодлар масалалари билан шуғулланувчи марказ ташкил этилган. Ушбу марказни ташкил этишдан мақсад - маҳсулотларни автоматлаштирилган тарзда идентификациялаш борасидаги муаммоларни ҳал этиш ва бу фаолиятни кенг равишда тарғиб этишдир Албатта, бунда халқаро меҳёрий ҳужжатларни ҳисобга олган холда кодлашнинг стандартлаштирилиши алоҳида аҳамиятга эгадир.
Ўзбекистон Республикасида маҳсулот сифатини сертификатлаштиришда штрих-кодлар тизими тобора кенг жорий этилмоқда. 1999 йилда «Ўздавстандарт» қошидаги метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш соҳасидаги мутахассисларни тайёрлаш ва малака ошириш институтида штрих-кодлар масалалари билан шуғулланувчи марказ ташкил этилган. Ушбу марказни ташкил этишдан мақсад - маҳсулотларни автоматлаштирилган тарзда идентификациялаш борасидаги муаммоларни ҳал этиш ва бу фаолиятни кенг равишда тарғиб этишдир Албатта, бунда халқаро меҳёрий ҳужжатларни ҳисобга олган холда кодлашнинг стандартлаштирилиши алоҳида аҳамиятга эгадир.
