6-Ma’ruza Joyning topografiik sharoitiga va rahbar nishablikdan foydalanishga ko'ra trassa yurishlarini klassifikasiyasi Reja

Suv ayirgichga kolodkalarning yurishni trassalash. Ko`pchilik holatlarda suv ayirgichga ko`ndalang yurishlarni trassalash asosan zo`riqib yurishdir. Ular uchun ajralib turadigan uchastkalar kuchaytirilgan tortish, suv ayirgichni tonnel yordamida kesib o`tish yoki zarur chuqurlikdagi dovondan o`tish o`yig`idir.

Suv ayirgichni kesib o`tish joyi (muvofiq keladigan egarsimon joy) liniyaning asosiy yo`nalishini tanlashda belgilanadi. Shuningdek, suv ko`ndalang-ayirgichli yo`lni trassalashda suv ayirgich joyini kesib o`tish otmetkasini tanlash ham muhim ahamiyatga ega. Bu otmetka bilan dovondagi o`yiq chuqurligi yoki tonnel uzunligi belgilanadi. (4.1) va (4.2) formulalardan ko`rinib turganidek, suv ayirgichdan pastga tushish uchastkasida yo`l uzunligini aniqlaydi.

4.13-rasm. Trassaning tog` tizmasini kesib o`tish variantlari.

Katta miqdorda yuk tashiladigan temir yo`llarni loyihalashtirishda eng oqilona, ya`ni maqsadga muvofiq variant temir yo`ldan foydalanishga qilinadigan sarf-xarajatlarning eng maqbul ko`rsatkichlariga ko`ra, trassa suv ayirgichni yakka tortish bilan to`g`rilangan yo`nalish bo`yicha kichikroq o`lchamdagi jami o`tilgan balandliklarda, ya`ni eng past suv ayirgichni kesib o`tish otmetkasida (I variant, 4.13-rasm dovonli tonnel bilan kesish) o`tish variantidir. Aksincha, uncha ko`p yuk tashilmaydigan yo`llarda yo`l qurilish qiymatini, temir yo`ldan foydalanishga ketadigan sarf-xarajatlar ko`rsatkichlarini murakkablashtirish hisobiga bo`lsa ham, kamaytirish talab etiladi. Bunday hollarda trassa ko`tarilish qiyaliklarini kuchaytirilgan tortish bilan suv ayirgich joyining eng yuqori otmetkalarida kesib o`tish varianti maqsadga muvofiq bo`lishi mumkin (4.13-rasmdagi II variant, bunda trassa tog` tizmasini o`yiq bo`yicha va faqat halqasimon tonnel hisobiga kesib o`tadi).

Nazorat savollari

1. 
   Yo’lni rekonstrukstiya qilish texnologiyasi qanday qilib amalga oshiriladi?
   
2. 
   Ishlarni bijarish uchun qanday shartlar qo’yilgan?
   
3. 
   Rekonstrukstiya qilish uchun asosiy qoydalarni sanang.
   
4. 
   Texnologik jarayon to’g’risida umumiy tushuncha byering.
   
5. 
   Yo’lni almashtirishdagi mexanizastiyalashgan usulda bajarishni tartibini ayting.