6 Маъруза: Аутентификация

Қисқа қилиб айтганда...

• Идентификация – сиз кимсиз?
• Аутентификация – сиз ҳақиқатдан ҳам сизмисиз?
• Авторизация – сизга буни бажаришга рухсат борми?

Аутентификация

• Аутентификацияда ёки идентификация жараёнларида субъектлар инсон кўринишида ёки қурилма (компьютер) кўринишида бўлиши мумкин.
• инсон инсонни аутентификациядан ўтказиши мумкин;
• машина инсонни аутентификациядан ўтказиши мумкин;
• ёки машина машинани аутентификациядан ўтказиши мумкин.
• Машина инсонни қуйидаги “нарсалар” асосида аутентификациядан ўтказиши мумкин:
• сиз билган бирор нарса (something you know);
• Масалан, парол.
• сизда мавжуд бирор нарса (something you have);
• Масалан, машина ёки уйнинг калити, смарт карта ёки токен.
• сизнинг бирор нарсангиз (something you are).
• Масалан, биометрик параметрлар, бармоқ изи, юз тасвири.

Парол

• Парол – фақат фойдаланувчига маълум ва бирор тизимда аутентификация жараёнидан ўтишни таъминловчи бирор ахборот.

Парол

Паролга асосланган аутентификациялаш қуйидаги хусусиятларга эга:

• паролга асосланган аутентификацияни амалга ошириш қулай (сарф харажати кам, алмаштириш осон);
• фойдаланувчи пароли одатда унга алоқадор маълумот бўлади (масалан, унинг яхши кўрган футбол командаси, телефон рақами ва ҳак.) (123456, 12345, qwerty) ва шунинг учун “ҳужумчилар” томонидан аниқланиши осон;
• мураккаб паролларни эсда сақлаш мураккаб (масалан, jfIej(43jEmmL+y);
• паролга асосланган аутентификация усули амалда кенг қўлланилувчи усул.

Смарткарта ёки токен

• Смарткарта – кредит карта ўлчамидаги қурилма бўлиб, кичик ҳажмдаги хотира ва ҳисоблаш имкониятига эга.
• Смарткарта одатда ўзида бирор махфий катталикни, калит ёки паролни, сақлайди ва ҳаттоки бирор ҳисоблашни амалга оширади.