6 laboratoriya mashg‘uloti prujinalarning va eksperiment yo‘li bilan bikrligini aniqlash ishdan maqsad

2.2. Ishni bajarish tartibi

Tayanch 1 ga (6.1-rasm) tarelka 7 qo’yiladi, unga tajriba o’tkazilayotgan prujina o’tkaziladi. Prujina ustidan tarelka 7 o’rnatilib, vint 4 dagi gayka 5 buraladi. Sinashdan avval dinamometrning shkalasi tekshirib ko’riladi. U "0" ga qo’yilgan bo’lishi kerak.

Prujinani vintga o’rnatilgan trapesiyasimon shakldagi tishli gayka yordamida qisamiz. Silindrik prujinaning ishini aniqlash uchun dinamometr 2 dan foydalanamiz, u cho’zilishga 5 ishlaydi (Masalan, dinamometrning 0, 200, 400, 600, 800, 1000). Dinamometrning har bir qiymatlarida qisilish o’lchash lineykasi orqali o’lchanadi. O’lchashlar dinamometrning har bir qiymatida uch proyeksiyada (taxminan 1200 burchak ostida). Olingan natijalar 6.2-jadvalga kiritiladi va uning o’rtacha qiymati aniqlanadi. Qisish o’lchov birligi lineyka 8 bilan mm da aniqlanadi. Prujinaning qisish kuchi esa dinamometr bilan aniqlanadi; kgs da.
Prujinaning geometrik parametrlari:
D – prujina simining gorizontal diametri; mm;
n_v – ishchi o’ramlar soni; (dona);
D – prujinaning tashqi diametri (mm).

6.1-jadval

Lokomotiv	Prujina	Simning diametri, mm	Prujina diametri, mm	O’ramlar soni, dona	Ozod turgan holatidagi balandligi, mm	Statik yuklama, H	Bikirligi, H/mm	Statik egilishi, mm
TE3,2TE10L, TE7 TEP60, TEP70 2TE116, 2TE10V TEP70	Bittalik Oxirgi O’rtacha Tashqi O’rtacha Ichki	40 38 38 36 23 16	200 205 185 224 193 136	4.5 6.5 5.5 5.5 – –	236 394 305 397 369 349	43000 46000 46000 30900 11000 5650 46000	1070 490 840 245 87 45 827	40 94.3 55 126 126 126 57

6.2-jadval

O’lchamlar №	F, kgs
	0	200	400	600	800	1000
L1, mm
L2, mm
L3, mm
Sr qiymat

Hisob ishlarini bajarish tartibi

Jadvaldagi ma'lumotlar asosida quyidagi formula yordamida prujina amortizatorining bikirligini aniqlaymiz:

J1=d4G/8P_rD, (6.6)

J_umum=(J1+J2+J3+J4+J5)/5 (6.7)

bu yerda: d – prujina o’ramining diametri;
D – prujinaning tashqi diametri;
G= MPa–po’lat uchun siljish moduli.

6.1-rasm. Silindr prujinaning bikirligini aniqlash qurilmasi.

1-tayanch; 2-dinamometr; 3-ilgak; 4-vint; 5-gayka; 6-prujina; 7-tarelka; 8-lineyka.


3. Hisobot tarkibi
Ish natijasi hisobot bilan rasmiylashtirilib, unda ishning maqsadi va tarkibi, prujinaning bikirligini aniqlash uchun stendning sxemasi keltiriladi. Rasmiylashtirilgan va imzolangan hisobot o’qituvchiga tekshirish va himoya uchun taqdim etiladi.


4. Nazorat savollari
4.1. Prujinalarning qanday turlari mavjud?
4.2. Prujinalarning turini tanlab olish nimaga bog’liq?
4.3. Lokomotivning harakatlanishida prujinali osma qanday ishlaydi?
4.4 Prujinaning bikirligi qanday aniqlanadi?




6.2-rasm. Prujinaning bikirligini aniqlash stendining umumiy ko’rinishi.