6-laboratoriya ishi: tarmoqni sozlash. Tizimni boshqarish

---

6-LABORATORIYA ISHI: TARMOQNI SOZLASH. TIZIMNI 

BOSHQARISH. 

Lokal tarmoqni sozlash. 

Lokal  hisoblash  tarmog'i  kompyuterlarni  bir  bir  joyga  to'plagan  holda  ularning 

o'rtasida  ma'lumot  almashishini,  ularni  bir  chop  etish  qurilmasiga  ulanishini  va 

internetg a ulanishini ta'minlab beradi. Biz ushbu mavzuda Lokal hisoblash tarmoqni 

sozlashni ikki aspektini ko'rib chiqamiz: qurilmalarni sozlash va dasturiy ta'minotni 

sozlash. 

Qurilmalarni sozlash. Har bir tizimda yoki lokal hisoblash tarmog'ining uzellarida 

tarmoq  platalaridan  iborat  bo'ladi  NIC  (network  interface  card).  Har  bir  tarmoq 

platalari tarmoqqa kabel yoki simsiz ulanish vositasida ulanadi, ikkala holatda ham 

har  bir  tizim  markaziy  hub  ga  ulanadi.  Agar  tarmoq,  masalan  internetga  ulangan 

bo'lsa, unga router yoki gateway kerak bo'ladi.  

Kopmyuterlarni  ulash.  Hozirgi  kunda  lokal  hisoblash  tarmog'i  bazasidagi 

zamonaviy  ethernet  tarmoqlari,  kompyuterlar  yoki  markaziy  uzel  bilan  ulanishga 

ega. Uzellar ikki xil ko'rinishda bo'ladi: passiv (hub) va kamutativ (switch). Passiv 

ulanishda (hub) barcha tizimni birgalikda ulab, barcha tizim uchun ma'lumot uzatish 

tezligi  bir  xil  bo'ladi.  Switch  orqali  ulanganda  har  bir  tizimning  o'zining  routeri 

ma'lumot uzatish qobilyatiga qarab moslashadi. Quyuda oddiy 4 ta kompyuterning 

bitta  hub  orqali  ulanishi  ko'rsatilgan  (5.1-rasm).  Ushbu  ulanish  passiv  holatda 

ulangan. 

---

 

Tizimni sozlash. Apparat ta'minotni sozlab bo'lgandan keyin, har bir tizim tarmoqqa 

ulangan  tarmoq  adapteri  haqida  ma'lumotga  ega  bo'lgan  holda  sozlanishi  kerak. 

Odatiy  holda  Fedora  OT  tarmoq  menegerini,  tarmoq  adapterlari  haqida  ma'lumot 

olish uchun ishlatadi. 

Tarmoq adapterni haqida, tizim quyidagi ma'lumotlarni bilishi kerak: 



 

tarmoq IP addresi;  



 

tarmoq maskasi, IP address uchun;  



 

asosiy marshutizator IP addressi;  



 

DNS tizimi IP addresslari;  



 

Tizimning tarmiqdagi nomi hostname; 

Tarmoq menegeri appleti. Fedora OT da tarmoq menegeri appleti ishchi oynaning 

panelida o'ng yuqori qismida joylashgan bo'ladi. 

 

---

Tarmoq menegeri appletini ustiga ikki marta bosish orqali tarmoq menegeri menyu 

oynasi  ochiladi,  ushbu  menyuda  tarmoqni  yoki  simsiz  tarmoqni  yoqib/o'chirib 

qo'yish mumkin. 

Tarmoq menegeri appletini menyusidagi edit connection oynasini tanlab ikki marta 

bosish  orqali  the  network  connections  window  oynasi  ochiladi.  Alternativ  tarzda 

terminal  oynasida  nm-connectioneditor  komandasini  terish  ochmoqchi  bo'lgan 

oynamizni chaqirib olishimiz mumkin. 

 

Tarmoqqa  ulanish  oynasida  simli,  simsiz  va  boshqa  tarmoq  ulanishlarni  sozlash 

imkoniyatini  beruvchi  ilova  mavjud.  Tizim  yangi  tarmoq  qurilmasini 

indentifikatsiya  qlib,  sozlashlarni  amalga  oshirgandan  keyin,  ushbu  oynada 

tarmoqning  sozlanmalarini  o'zgartirish  mumkin  bo'ladi.  O'zimizning  tarmoq 

qurilmamizni  sozlanmalarini  o'zgartirish  uchun  edit  oynasini  belgilaymiz  .  nm-

connection-editor  komandasi  edit  oynasini  ochib  beradi.  IPv4  sozlanma  oynasida 

DHCP  orqali  avtanom  tarzda  IP  sozlash  yoki  o'zimiz  tomondan  ma'lum  bor 

oralqidagi  IP  addres  sozlanmalarni  amalga  oshirgan  holda  ulanishni  tanlash 

mumkin.