6-laboratoriya ishi avtomatik yong’indan darak beruvchilarni o’rganish

Aktiv nazorat usuli

esa yuqori aniqlik bilan ishlaydigan texnik

vositalarni

qo‘llashga asoslangandir. Bunda yong‘in o‘chog‘ini

aniqlash va o‘t o‘chiruvchi xizmat yordamini chaqirish, odam omiliga

bog‘liq bo‘lmasdan, avtomatik tezkor tarzda bajariladi. Shu maqsadda,

xalq xo‘jaligining muhim ob’ektlarida qo‘llaniladigan,

avtomatik va

yarim avtomatik

tartibda ishlaydigan o‘t o‘chirish tizimlarida, yong‘in

xavfi mavjud bo‘lgan joylarda yong‘inni dastlabki belgilarini aniqlab

markaziy boshqaruv pultiga belgilangan xabarni yetkazib beradigan

darakchilar

o‘rnatiladi. Darakchilar qo‘riqlanayotgan xonalarda

o‘rnatilgan bo‘lishi va qorovulxonada o‘rnatilgan qabul punkti bilan

aloqa tarmog‘i orqali bog‘langan bo‘lishi kerak. Bunday tizimlarni

ishlash qobiliyati doimiy nazorat ostida bo‘lib, yong‘inni

«kutish»

tartibida kechadi va shu sababdan bu tizimlar o‘rnatilgan ob’ektlarda

yong‘inni kelib chiqish sabab va oqibatlari tezda bartaraf etilib, bino va

inshootlar saqlab qolinadi.

---

Yong‘in darakchilari tizimi asosan yong‘inni dastlabki belgilari

bo‘lmish

tutun, yorug’lik yoki u yerdagi haroratni

elektr xabarlariga aylantira

oladigan xabarchi moslamalardan iborat bo‘ladi. Bu xabarchi moslamalar

aloqa tarmog‘iga ulangan bo‘lib, qabul punktiga o‘ziga xos tovush yoki

yorug’lik signallari orqali darak beradi hamda avtomatik o‘t o‘chirish va tutun

haydash uskunalarini zudlik bilan ishga tushirishni ta’minlaydi.

Yong‘in darakchilari

yong‘in o‘chog‘ini boshlanish 

jarayonida aniqlash

yong’in sodir bo‘lgan vaqti va

joyini xabar qilish

zarur bo‘lganda tutun so‘rg‘ich

yoki o‘tni o‘chiruvchi

uskunalarni ishlashini

avtomatik tarzda boshqarish

---

yorug’lik

issiqlik

Yong‘in

darakchilari

o‘zlarining

ishlash

uslubiga

binoan

gaz

tutun

---

O‘zbekistonda ilk bor 1960 yilda haroratni ta’siridan yengil

erib ketuvchi «Vuda» qorishmasi asosida ishlaydigan, DTL rusumli

yong‘in daraklagichlari ishlab chiqarila boshlangan edi (2-rasm).

2-rasm. DTL rusumli yong‘in darakchisi

---

---

3-rasm. Harorat yong‘in darakchisi

4– rasm. Turli rusumdagi harorat yong‘in

darakchisi

---

---