6. kiyimdagi dekor va tanlanadigan materiallar

7-rasm. Baxtiyorlik kayfiyati anglashiladigan kompozitsiya
Engil sanoat mutaxassislari ijodi va kompozitsiya echimini yaratishning uslub hamda mavzulari xilmaqxil bo’lganidek, uni tomoshabin tomonidan qabul qilinishi, mantiqan to’g’ri yondoshilishi hам turlichadir. Garchi kishilarni ko’rish, sezish, fikr yuritish qobiliyatlari turli xil ekan, ularni bir qolipga yoki bir tushunchaga ko’nikishga undab bo’lmaydi, aksincha, olamning go’zalligi har kimga turli ko’rinishlarda namoyon bo’lishini ta`kidlash o’rinli. SHunga ko’ra san`at asarini ko’rish, idrok qilish ham, undagi rassom fikri ham turlichadir. Rassom ichki kechinmalarining ifodasi bo’lgan obrazli tasvir tomoshabin uchun doim tushunarli bo’lavermaydi. Negaki, rassom unga ijod natijasini tayyor holatda ko’rsatadi. Ana shu asarni kompozitsiya echimi uslub va usuli, ranglar majmui, mavzu voqeligi, rassomning dastxati, fikr chizig’i orqali bunyod bo’lgan obraz ba`zan tomoshabinlar tortishuvlariga sabab bo’ladi. Bunday vaziyatda ikki muammoga e`tiborni qaratmoq kerak.


8-rasm. Milliylik ruhidagi kompozitsiya.
Birinchidan, tasvir haqiqiy asliga juda aniq o’xshashligi yoki tasviriy shakl badiiy barkamol ko’rinishda namoyon bo’lishi mumkin. Kishilarning qiyofalari tabiatan bir xil bo’lmaganidek, rassomlarning badiiy talqini ham xilmaqxildir. Bir ijodkor tomonidan yaratilgan shaklqshamoyil boshqasi uchun yangi ochilgan "kashfiyot" bo’lishi ham mumkin. SHunga ko’ra bitta rassom tомонидан "kashf" etilgan ijod namunasi bir necha ming tomoshabin uchun "sevimli" asar hisoblanishi ham ehtimoldan holi emas.
Ikkinchidan, rassom bilan tomoshabin o’rtasidagi farq masalasi muhim. Rassom ham tomoshabin kabi, tomoshabin esa rassom kabi ichki kechinmalarga boy, u ham o’z navbatida makon va narsalarga befarq qaramasligi tabiiy hol. SHunday ekan, tomoshabin ayrim vaziyatlarda rassomga nisbatan qobiliyatliroq, fikran ongli bo’lishi mumkin. SHundan, "san`atning badiiy yuksakligi nimadah"q degan savol tug’iladi.
San`at - rassom qalbidagi sirli siymolarning mukammal tasviri orqali shakllanib tomoshabinga badiiy jihatlari bilan to’la namoyon bo’lishidir. Sodda til bilan aytganda, kompozitsiyani yaratish va uни anglash ijodkor shaxs bilan bog’liq masalalar, ish jarayonida yana ham o’z qobig’ini ochib beradi degan umid bor. Ijodkor tomonidan puxta echimini topgan kompozitsiya o’z o’rnida tomoshabindan ham shu echim ifodasi nimada mujassam bo’lganligini chuqur anglab etishni talab etadi. Kompozitsiya so’zini o’zbek tiliga aniq ag’darib bo’lmaganligi tufayli uning lug’aviy ifodasini yozish bilan cheklanildi. Kompozitsiya so’zi hamma ijodkorlar uchun tushunarli ekanligi ham nazarda tutildi.