6-bob. Kompyuter tarmoqlari va tarmoq texnologiyalari reja

6.11.6-rasm. Axborotlarning o‘zaro harakatlanish usullari

a- deytagrammali; b – mantiqiy bog‘lanishli

Deytagramma usulida mantiqiy bog‘lanishlar bo‘lmaydi va uzatish tugagandan keyin mantiqiy uzilish ham bo‘lmaydi. Ya’ni uzatuvchi va qabul qiluvchilar oldindan va keyin hech qanday xizmatchi paketlarni bir-biriga jo‘natmaydi. Paketni yetib borganini tekshirish yuqori pog‘onalarga yuklatiladi.

Ikkinchi usul keyinchalik ishlab chiqilgan. Ushbu texnologiya bo‘yicha uzatuvchi va qabul qiluvchi xizmatchi paketlar bilan o‘zaro almashishadi. Ular orqali mantiqiy kanal ochiladi, yopiladi va nazorat qilinadi. Ushbu texnologiya, masalan bog‘lanish uchun yuborilgan so‘rovnoma bo‘lishi mumkin va paketni qabul qilinganligini tasdiqlaydi.

Paketning tarkibi va uzunligi, unda xizmatchi axborotlarni joylashtirish tarmoqning qurish texnologiyasiga bog‘liq bo‘ladi, ya’ni:

• 
  ma’lumotni uzatish muhitiga;
  
• 
  tarmoq topologiyasiga;
  
• 
  apparat qurilmalarining xususiyatlariga.
  

Har qanday paket quyidagi maydonlardan tashkil topgan bo‘ladi;

(1) paket so‘z boshi (preambula) – bu maxsus bitlar ketma-ketligi bo‘lib, tarmoq qurilmalari tarmoqda signal borligini bilib olishadi va qabul qiluvchini sinxronizatsiyalaydi, ya’ni qabul qiluvchi qurilmani tayyorgarligini belgilab beradi;

(2) boshlanish belgisi – paketning boshlanishini ko‘rsatadi;

(3) qabul qiluvchining manzili (identifikator) – mo‘ljallangan uzelning manzili, uzel ushbu paket unga mo‘ljallanganligini aniqlab oladi;

(4) jo‘natuvchining manzili – ushbu paketni yaratgan va tarmoqqa jo‘natgan uzel manzili;

(5) xizmatchi axborot – asosan quyidagi paket ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi: tipi, uzunligi, formati, yetkazib berish marshruti va h.k;

(6) ma’lumotlar – axborotning o‘zi, tarmoqning qurilishini texnologiyasiga qarab uzunligi har xil bo‘lishi mumkin;

(7) nazorat summasi – paketdagi ma’lumotlarga asoslanib, maxsus algoritm bo‘yicha hisoblangan qiymat;

(8) tugatish belgisi – paketni tugallanganligini ko‘rsatadi.