6-amaliy mashg’ulot. Azotning kislorodli birikmalari. Hno2 va hno3 kislotalari

Nitrat kislota-HNO3.XX asr boshlariga qadar nitrat kislota Chili selitrasiga sulfat kislota ta’sir ettirish yo’li bilan olinar edi:
NaNO₃+H₂SO₄→NaHSO₄+HNO₃
Hozirgi vaqtda bu metoddan nihoyatda kam foydalaniladi.905-yildan boshlab Norvegiyada sanoatda nitrat kislota olishning elektr yoy usuli joriy etildi. Bu usulning mohiyati shundan iboratki, avval havo orqali elektr yoyi o’tkaziladi, bunda azot bilan kislorod o’zaro reaksiyaga kirishib NO ni hosil qiladi. No havoda tez soviganda havo kislorodi va suv bilan birikib nitrat kislotaga aylanadi:
N₂+O₂→2NO
2NO+O₂→2NO₂
3NO₂+H₂O→HNO₃+NO
Nitrat kislota tuzlarining ko’pchiligi oq kristall moddalar , suvda yaxshi eriydi. Ishqoriy metallarning kumush guruhchasi elementlarning nitratlari qizdirilganda parchalanmay suyuqlanadi. Lekin ular suyuqlanish haroratlaridan yuqorida qizdirilganda ishqoriy metallarning nitratlari ham parchalanadi:
2KNO₃→2KNO₂+O₂
Boshqa metal nitratlari esa suyuqlanish haroratiga yetmasdan parchalanib ketadi. Metall nitratlarning parchalanishi nitrat tarkibidagi kation tabiatiga bog’liq.
Nazorat uchun savollar:

1. 
   Azotning mavjudligini kim birinchi aniqlagan?
   
2. 
   Kim bu elementga “azot” deb nom berdi va uning mustaqil element ekanligini isbotladi?
   
3. 
   Nitrat kislota tuzlarining ko’pchiligi qanday ko’rinishda bo’ladi?
   
4. 
   Laboratoriyalarda toza azot olish uchun qaysi usuldan foydalaniladi?