6- маъруза Юқори кучланишли аппаратларни монтажи

6.2.4 Элегазли бўлгич ва қисқа туташтиргичларни ишлатилиши
Қисқа туташтиргич КЭ-110 ва КЭ-220 бир қутбли кўринишда бажарилган. КЭ-110 қутби (5.10, 5.11- расмI боб,5 боб)да келтирилган. Ердан изоляцияланган асосда улаш механизмининг зарбни юмшатгич мойли буфери ўрнатилган. Элегазнинг сўзиб чиққанини, баланддан контакт камера ичига фильтрли бириктириш орқали тўлдирилади. Босим мановакуумметр орқали назорат қилинади.
Қисқатуташтиргични масофадан ажратиш ва улаш пружинали юритма ППК орқали амалга оширилади.
Ерланиш шинага 4 ток трансформатори 7 ўрнатилган.
Қисқатуташтиргичнинг контактли камераси фақат битта 90 мм оралиқдан иборат ва иккита вертикал ўрнатилган электродлар фарфорли танадан иборат. Қўзғалмас контакт 2 ток узатгич шиналарга уланадиган учларга эга. Ҳаракатланувчи контакт эгилувчан алоқада, ерланиш шиналарига уланган. Контактли камера оралиғи 0,3 Мпа босимда SF 6 элегаз билан тўлдирилган. Камеранинг зич берклиги фарфор юзаси ва металл гардиш оралиғига ўрнатилган думалоқ резина қопламалар орқали ва тортгич ўтадиган жойдаги гидравлик затвор ёрдамида таъминланади. Пастки контакт цилиндрик экранлаштирилган ўзакдан иборат. Ҳаракатсиз контакт розетка тўрли контакт ламеллари куйиши ва емирилишидан экран билан ҳимояланган.
Элегаз билан тўлдирилган бўлгичларлиния заряд токини ва кучланиш трансформаторларнинг магнитланиш токларини ажратиб қуйиш ва улашга мўлжалланган.
ОЭ-110 бўлгич автоматли равишда ажратиб қўйиш ва улашни таъминлайди. Уччала қутб умумий асосда 8 ўрнатилган. Ток узатувчи симлар юқори ва ўрта гардишдаги контактларга уланади. Контактли камера ичида ҳаракатсиз розетка тўрдаги ва найчали ҳаракатланадиган контакт экрани билан жойлашган. Уланиш ППО пружинали двигател кучи остида бажарилади. Контактлар сиқилиш босим сиқилган пружина 4 ва сиқилувчан розеткали контакт томонидан бажарилади. Ажратиб қўйилиши эса автомат равишда, Бўлгич асосида жойлашган ажратиш пружина туфайли амалга ошади. Махсус ёй сўндириш жиҳози инобатга олинмаган чўнки элегаз юқори электр мустаҳкамликка эга, бўлгич эса 20 А дан кўп бўлмаган токларни учиришга мўлжалланган. Контактлар ажралиб тўрганида оралиқ масофа 90 мм. Контактли камерадаги ортиқча босим 0,3 МПани ташкил қилади, лекин элегаз сизганида босим атмосфера босимгача тушганидаҳамконтактлар орасидаги оралиқ энг катта ишчи кучланиш 126 кВни бўзилмасдан тўриб беради. Ҳаракатдаги контактларни герметтик зичлаш учун тортгични камерадан чиқишида Қисқа туташтиргичдаги каби мойлигидро затвор 7 конструкцияси қўлланилади. 110 кВ бўлгичконтакт камераси бўндан юқори кучланиш аппаратлар учун модулҳисобиланади. 220 кВ бўлгичда иккита камера бўлиши керак. Ёпиқ қисқа туташтиргич ва бўлгич афзаллиги кичик вақт оралиғида улаш (КЭ) ва ажратиб қўйиш (ОЭ) ва аниқ ишлатилишидир.
Ажратгич ва бўлгичларни танлаш қуйидагича бажарилади:
Қурилма кучланиши бўйича U_уст≤U_н;
Юклама токи бўйича I_норм≤I_н; I_мах≤I_н;
Қурилма тўри, конструкцияси бўйича;
Электрдинамик бардошлиги бўйича i_у≤i_пр.с; I_п.о≤I_пр.с;
бу ерда i_пр.с, I_пр.с –чегараланган сидирға ҚТ токи (амплитудавий ва ҳақиқий миқдори);
Термик бардошлиги бўйича B_к≤I²_терt_тер;
бу ерда B_к – ҳисоб бўйича иссиклик импульси, кА²с; I_тер –термик чидамли чегаравий ток; t_тер – термик чидамли чегаравий токнинг оқиш муддати.
Қисқа туташтиргич шу шартларга кўра, лекин юклама токига текширишсиз танланади.