5А320401- kimyoviy texnologiya (ishlab chiqarish turlari bo’yicha) magistratura talabalari uchun

11.2. Tovarlarni sertifikatlashtirish sohasida ISO ning faoliyati.
O’zbekiston mahsulotlarni ishlab chiqarishda va bu mahsulotlarni dunyo bozoriga olib chiqishda yordam beruvchi juda ko’p xalqaro tashkilotlar mavjud.Ular quyidagilardir:

-ISO - xalqaro standartlash tashkiloti;

-MEK - xalqaro texnik korxonasi;

-MIK - xalqaro markaziy banki;

-ASMO - standartlashtirish va mitrologiya bo’yicha arab mamlakatlarining tashkilotlari;

-KOPANT - Janubiy Amerika standartlashtirish qo’mitasi.

Xalqaro standartlarni bunyod etishda ma’lum bir tovar ishlab chiqarishni ko’zda tutib davlatlar kelishib shu mahsulot va tovarga ishlab chiqarish uchun shu tovarni bunyod etadigan mutaxassislar xalqaro standartlarni yaratadi. Respublikamizda mahsulot sifatini oshirishda ko’pgina ishlar olib borilmoqda chet el investitsiyalari joriy kilinmokda. Jumladan AQSh Yaponiya, Germaniya, Janubiy Koreya, Chexiya, Fransiya, Gollandiya, Turkiya va boshqa mamlakatlar bilan qo’shma korxonalar kurilgan. Ixtisoslashuv tovarlarni sifatli chiqarish va arzonga tuchurish shartidir. Shu sababli universal ya’ni hamma ish bilan mashg’ul firmalar bo’lmaydi, ular bir yoki bir necha tovarlar ishlab chiqarish sohasida ixtisoslashadi.

Ixtisoslashuvning ikki afzal tomoni bor:

-birinchidan mehnat unumdorligini oshiradi, harajatlarni pasaytirib foydani oshirish imkonini beradi;

-ikkinchidan sifatli tovar chiqarishni binobarin tovarni bozorda yaxshi sotilishini ta’minlaydi.

Resurslar sarfi texnika-texnologiya darajasiga bog’liq bo’ladi. Bu daraja qanchalik yuqori bo’lsa ehtiyojlarni qondirish shu qadar kam resurslar talab qiladi yoki aksincha. Masalan, eski texnologiya sharoitida un sumdik mahsulot olish uchun 1 kvt elektor energiya sarf qilinsa ilg’or texnologiya sharoitida 0.5 kvt sarflanadi. Demak energoresurs birligi evaziga ikki barobar ko’p mahsulot olinadi. Sanoatdagi ilg’or tajriba hamda ilmiy ma’lumotlarning kengayishi, chiqarilayotgan mahsulot sifatini oshirish uchun ko’rashning navbatdagi butunlay yangi bosqich uchun shart-sharoitlar mavjudligini ko’rsatadi.