57.Makroekonomik davlat modernizatsiya va diversifikatsiya etilishi, bank-finans
va soliq sistemasidagi reformalar.
Respublikada qimmatli qog’ozlar bozorini rivojlantirish buyicha quyilgan maqsadlarga qimmatli qog’ozlar ikkilamchi bozorini jadal shakllantirgan, bizning bozorimiz xalqaro fond va vayuta bozorlariga chiqqan hamda qushilib ketgan taqdirdagina chinakamiga erishish mumkin.
Mulkdorlar qatlamini shakllantirishning ijtimoiy ahamiyati ham bekiesdir. Malumki, iqtisodiy usish bozor munosabatlariga utishning muxim tamoyillaridan biri - kuchli ijtimoiy siyosat yurgizish imkoniyatini berdi. natijada mamlakatimizda ommaviy lyumpenlashuvning, kupchilikning pauperizm botqogiga botib ketishining oldi olindi. Bunday ijtimoiy qatlam va guruxlar esa, keskin mulkiy tabaqalashuv, raqobat, ommaviy ishsizlik doimiy xarakterga ega jamiyatlarda yuzaga kelishi mumkin bulgan xodisalardir. Ularning safi mol-mulkidan ajralgan turli ijtimoiy guruxlar xisobiga tulib boradi. Hatto o’rta asrlarda ham, xar xil xayr-exsonlar bilan bu jaraenlarni yumshatishga urinishlar bulgan.
Nima uchun lyumpnlar va pauperlar ijtimoiy xavfli xisoblanadi? Gap shundaki, lyumpen-nemischa juldur, pauperizm – lotincha qashshoq, yuksil, degan manolarni anglatib, keng xalq ommasining eng zarur turmush vositalaridan ajralib qolganini bildiradi. Bundaylar, odatda, daydilik, tilanchilik, ug’rilik, tovlamachilik, foxishabozlik bilan kun utkazadi. Ular-siyosiy lokayd, tuturuksiz. Avantyurizm, boshboshdoklikka moyil bulib, turli xil tudalar, tartibsizliklarning kelib chiqishi uchun qulay muxit. To’g’ri, Sharqda xech qachon asl manoda lyumpenlik va pauperizm bulmagan. Madrasa, masjid va vakf erlari, mulklari, er-suv jamoalari hamisha mulkiy tabaqalanish kirralarini yuvib, uni yumshatib kelgan. Shuning uchun mamlakatimiz raxbari ijtimoiy sohani nafakat ustuvor deb elon qildi, balki bu yunalishda bir qator aniq tadbirlarni belgiladi. Daromad va mablaglarning ijtimoiy soha foydasiga qayta taqsimlanishini kuzda tutuvchi bir necha farmon va qarorlar qabul qilindi. 1992 yilning 1 yanvariga qadar quyilgan omonatlar uz egalariga qaytarila boshlandi. ijtimoiy-madaniy tadbirlar, aholini ijtimoiy muxofaza etish chora-tadbirlariga davlat byudjeti daromadlarining 55 foizidan ortiqrogi sarflanmoqda. Davlatning markazlashgan mablag’laridan tashqari korxona, muassasa va tashkilotlarning daromadlari maxalla kumitalari va fuqarolar yig’inlari kengashlari ishtirokida nochor va extiejmand oilalar foydasiga kayta taqsimlanaetir. Bunday misollarni kuplab keltirish mumkin.
Darhaqiqat, xaddan tashqari markazlashgan reja va qatiy taqsimot xukmron bulgan sobiq jamiyatda boqimandalik uchun iqtisodiy va ijtimoiy iqlim mavjud edi. Chunki unda moddiy nematlar ularni ishlab chiqarish uchun mexnatga muvofiq emas, suniy ravishda taqsimlash dastaklari orqali tekis, yani «suv olib kelganga ham, kuza sindirgangan ham» barobar bulinar va istemol etilar edi. 70 yildan kuproq davr mobaynida bu kayfiyat kishilarimizning ongiga chuqur singib ketgandi. Shuning uchun undan qutilish tez va oson kechmaydi. Jamiyatni boqimandalik kayfiyatidan batamom forig etish esa xuddi mulkka egalik kunikmalarini tula shakllantirish kabi kuchli ijtimoiy-iqtisodiy mexanizmlar orqali amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |