5-sinf tarixdan hikoyalar

Alifboning vujudga kelishi. Siz maktabingizning 1-sinfiga qabul qilinganingizda qo‘lingizgaushlagan birinehi kitobingiz «Alifbe» bo‘lganligini eslasangiz kerak. U boshlang‘ieh savod ehiqarish kitobi edi. Alifbe arabeha «alifbo» so'ziningo'zbektilidagi aytilishidir.

Yodda tuting Alifbo - biror tilning yozuvi uehun qabul qilingan va qat’iy ketma-ketlikda joy lash tirilgan yozma belgilardir. Bu belgilar harf deyiladi. «Alifbo» so'zi esa arab alifbosining birinehi harfi (alif) va ikkinchi harfi (bo)ning qo'shib aytilishidan hosil bo'lgan so'zdir.

Dunyoda birinchi alifboni, ya’ ni harfli yozuvni miloddan avvalgi 2-ming yillik o'rtalarida qadimgi finikiyaliklar yaratishgan va u «Finikiy yozuvi» deb atalgan. Finikiy alifbosi 22 ta harfdan iborat bo'lib, uo'ngdan ehapgaqarab yozilgan. Finikiy tilidagi so'zlarai shu 22 ta harf bilan yoza olish ulkan hodisa edi. Finikiy yozuvi boshqa mamlakatlarda ham tez tarqala boshlagan. Ular finikiy alifbosini o‘z tillaiiga moslashtirib olganlar. Dunyodagi hozirgi yozuvlarning beshdan to‘rt qismidan ко ‘prog ‘ining asosida finikiy yozuvi yotadi.
Hatto hozirgi kundagi lotin va kirill yozuvlari ham finikiy yozuvidan kelib chiqqan.
Milodning IV asrida esa arab alifbosi yaratilgan. Lotin alifbosi bir neeha asrlardan so'ng G'arbiy Yevropaning ko‘plab xalqlari yozuviga asos bo'lib xizmat qilgan.
Rus alifbosi kirillitsa deb atalgan eski slavyan alifbosi asosida vujudga kelgan. Eski slavyan alifbosini gretsiya- lik aka-uka Kirill va Mefodiylar IX asrda qadimgi grek alifbosi asosida yaratganlar. Yaratilgan yangi alifbo Kirillning sharafiga kirillitsa deb atalgan.
X asr oxirlarida qadimgi Kiyev Rus davlati ham bu yangi alifboni - kirillitsani qabul qilgan vau rus tiliga moslashtirilgan. Hozirgi zamon kirill-rus alifbosida 33 ta harf mavjud.