5-sinf tarixdan hikoyalar

Baholash mezonlari. “ Ofarin “, “ Barakallo “, “Harakat qil” so’zlari yozilgan shakllar.
Mavzu: Dengiz yo‘llarining kashf etilishi.
Dengiz savdo yo‘llariga ehtiyojning o⁴sishi. Milodning XV asri oxiri vaXVI asr boshlarida Yevropa qit’asi davlatlarida yangi dengiz savdo yo'llariga ehtiyoj yanada kuehaygan. Bunga nimalar sabab bo'lgan edi?
Biiinchidan, XV asr oxiri - XVI asr boshlarida Yevropada tovar ishlab ehiqarish yuqori sur’atlarda o'sa boshlagan. Bu esa turli xomashyolarga bo'lgan talabni oshirib yuborgan. Biroq Yevropa qit’asining o'zida xomashyo kam edi. Shu tufayli uning miqdori talabni qondiraolmagan.
Bundan tashqaii, Yevropada savdo-sotiqning rivojlanishi pulga bo'lgan talabni ham oshirib yuborgan. Ko'p miqdorda pul zarb etish uehun esa ko'plab oltin va kumush kerak edi. Yevropada esa bunday nodir metallar kam edi. Shu tufayli у evropaliklar ulami boshqaqit’a mamlakatlaridan olib kelishni o'ylay boshlaganlar. Ularning ongini o'zga o'lkalar xalqlarining oltin-kumushlarini va boshqa boyliklarini egallash fikri ehulg'abolgan.
Biroq yevropaliklar Buyuk Ipak yo'lidan va O'rta dengiz orqali o'tadigan dengiz savdo yo'lidan foydalana olmas edilar. Chunki bu yo'llar yevropaliklarning o'sha davrdagi asosiy raqibiga aylangan Turkiya davlati qo'liga o'tib ketgan edi. Binobarin, bu yo'llar yevropaliklar uehun xatarli bo'lib qolgan. Bunday mushkul vaziyatdan qutulish uehun yangi dengiz savdo yo'llarini oehish zarur edi. Bu davrda yevropaliklarda yangi dengiz savdo yo'llarini oehishga imkon beruvehi qudratli kemalar hamda harbiy qurollar mavjud edi. Bundan tashqari, ular dengizda kompas va astrolabiyadan foydalanishni bilar edilar.