5-sinf tarixdan hikoyalar

Baholash mezonlari. “ Ofarin “, “ Barakallo “, “Harakat qil” so’zlari yozilgan shakllar.

Mavzu: Asotirlar va afsonalar.
Afsona nima? Afsona xalq og‘zaki ijodining bir turidir. Uning asosida uydirma, xayoliy va to‘qima tasavvur yotadi. U go‘yo bo‘lib o‘tgan voqeadek bayon etiladi. Afsonadagi voqea hikoya qiluvehi va tinglovchi tomonidan qaehonlardir bo‘lgandekqabul qilinadi.
Afsonalar hajm jihatdan kiehik bo'ladi va juda sodda bayon etiladi. Afsonalar olam, hudud, biror xalqning kelib ehiqishi, hayvonot olami, tabiat hodisalari, tarixiy shaxslar hamdadiniy voqealar kabi mavzularni qamrab oladi.
Afsonalarning matnida ertaklarga xos bayon usuli yaqqol ko'zga tashlanib turadi. Quyidagi afsona bu flkrni tasdiqlaydi: «Xudo dunyodagi hamma xalqlarga yeryuzidagi yerlarni bo‘lib beribdi. O‘zbek bu taqsimotga keehikib boribdi. Bu paytda o‘zbek olishi mumkin bo‘lgan yerning o‘zi qolmagan ekan. Shu-shu o‘zbek hozir О‘zbekiston deb ataluvchi yurtda istiqomat qilib kelarmish. Bu o‘lkaga xudoning nazari tushgani uchun kuzda dalada qolib ketgan ketmon dastasi bahorda novda ehiqarib gullarmish». Ertakka o‘xshash bu afsona mazmunida o‘ziga xos haqiqat bor.
Afsona asosida mo‘jiza, sehr, hayrat borligi bilan rivoyatdan farq qiladi. Asotir. Asotir - bu, rivoyatdir. Rivoyatlar afsonalardan hayot haqiqatiga anehayin yaqinligi bilan farq qiladi. Agar afsonalar to‘laligieha ajdodlarimiz tomonidan о‘уlab topilgan to‘qima hikoyatlardan iborat bo‘lsa, rivoyatlar hayotda ro‘y bergan qandaydir tarixiy voqealarga asoslanadi. Ular mazmuniga ko‘ra afsonalardan deyarli farq qilmaydi. Ammo bu asarlar zaminida aniq tarixiy dalillaming ildizi mavjud bo‘ladi.
Bu rivoyatlaming o'ziga xos xususiyatidir. Endi, mana bu rivoyatlami o‘qib mag‘zini chaqing: