5-sinf Informatika va axborot texnologiyalari fanidan didaktik va elektron materiallar tayyorlash

Reja: 1. Zamonaviy o‘quv-didaktik vositalardan ta'lim jarayonida samarali foydalanish imkoniyatlari. 2. O‘quv-didaktik materiallar, multimedialardan samarali foydalanish orqali ta'lim sifatini oshirish. 3. Elektron darsliklarning asosiy xossalari va kategoriyalari. 4. Elektron darsliklarga qo‘yiladigan talablar.
5-sinf Informatika va axborot texnologiyalari fanidan didaktik va elektron materiallar tayyorlash
Mazkur yo‘nalishda tadqiqot olib borayotgan respublikamiz olimlaridan N.A.Muslimovning ta'kidlashicha, elektron darsliklar qo‘yidagi talablarga javob berishi zarur:
• o‘quv dasturi va o‘quv-metodik ishlarni nashr etishda qo‘yiluvchi talablarga javob bera olishi (u fakultet ilmiy-metodik kengashi tomonidan tasdiqlanadi). Darslik muayyan soha yo‘nalishi bo‘yicha birinchi bor taqdim etilayotgan yoki avval nashr etilgan metodik qo‘llanmaning elektron versiyasi sifatida tayyorlanganligi va mazmunan umumiy, maxcyc fakyltativ meyorlarga taaluqliligi;
• ma'lum o‘quv kursi (yoki uning bir qismi)ning mazmunini ochib berish hamda o‘quv metodik maqsadlarga erishishga imkon bera oladigan darajada hajmga egaligi;
o‘quv-metodik maqsadlarga erishishga yordam beruvchi ko‘rgazmali elementlar (kompyuterning multimedia imkoniyatlaridan maksimal darajada foydalanish imkoniyati)ga egaligi;
• materialning monitor ekranidan ish va tarmoq bo‘ylab joylashtirish xususiyatini inobatga olgan holda ishlab chiqilganligi;
• matnda gipermurojaatlarning mavjudligi bilan birga, zarur hollarda WEB manbalari va boshqa axborot resurslarining ko‘rcatilganligi;
• materialni o‘zlashtirish darajasining ta'lim oluvchi tomonidan mustaqil baholanishiga imkon beruvchi nazorat savollarining mavjudligi;
• ko‘plab tillarda ishlash, shuningdek, imkoniyati cheklangan talabalar uchun maxsus sharoitlarning yaratilganligi.
Elektron kitob quyidagi talablar: ta'lim oluvchi va ta'lim beruvchilarning muloqot doirasini kengaytirish, o‘quvchining ma'lum bir mavzu ustida ishlagan vaqti, uni o‘zlashtirish uchun sarflangan vaqti, o‘zlashtirish darajasini nazorat qilish, o‘quvni boshlashdagi o‘quvchining bilim darajasi va kurs tugagandagi bilim darajasini nazorat qilish imkoniyatini berishi zarur. Bularning barchasi elektron kitobga qo‘yiladigan birlamchi talablardir.
Zamonaviy o‘quv-didaktik vositalar asosida o‘qitish, o‘quvchilarning bilim olish imkoniyatlarini oshirish, ularning mustaqil ishlash qobiliyatlari va amaliy ko‘nikmalarini o‘rganish darajalarini rivojlantirishda ijobiy samara beradi.
Ta'lim jarayonida eng ko‘p qo‘llanilayotgan elektron darsliklar bir nechta tashkiliy komponentni o‘zida joriy etishi zarur. Elektron darslikni ta'lim tizimiga tadbiq etish uchun u o‘zining interfeysiga ega bo‘lishi zarur. Elektron darslik yoki o‘quv qo‘llanmasi o‘ziga xos ko‘rinishdagi tashqi ko‘rinish – “interfeysga” ega bo‘ladi. O‘z navbatida interfeysga qo‘yiladigan asosiy talab uning intuitivligi hisoblanadi. Interfeysning boshqaruv elementlari foydalanuvchi uchun qulay bo‘lishi, uni matn yoki zarur mazmun bilan ishlashdan chalg‘itmasligi, kitobni saxifalash uchun qo‘llaniladigan boshqaruv elementlari esa uning xar bir saxifasida bo‘lishi zarur.
Hozirgi elektron darsliklar quyidagi asosiy elementlardan tarkib topgan:
1. Matnlar. Elektron darslikning asosiy qismini o‘quv ma'lumotlari, topshiriqlar, testlar, izohlar, lug‘atlar, amaliy mashqlar, ko‘rsatmali materiallar tashkil etadi.
2. Tasviriy materiallar. Elektron darslikdagi ob'ektlar, jarayonlar, xodisalarni tasvirlovchi sxemalarni turli rangdagi monitor ekranida tasvirlash mumkin. Ma'lumki, ko‘rgazmali axborotni matnli axborotga nisbatan qabul qilish yuqoriroq bo‘ladi. Grafik ob'ekt ko‘rinishdagi obrazlar inson xotirasida yahlit qabulqkilinadi va ko‘p vaqtda saqlanadi.
3. Tovushli kuzatish. Elektron o‘quv nashrning ajralmas qismi hisoblanadi. Ob'ektlar bilan jarayonlar kechishi va xodisalar matnli, shovqinli-signalli, musiqali tarzda tovushli kuzatuv bilan tasvirlanishi mumkin.
O‘quvchining bir vaqtning o‘zida axborotni tez o‘zlashtirishiga ijobiy ta'sir etadi.
4. Animatsiya va videolavhalar. Ob'ektlar, jarayonlar va hodisalarning animatsiyali yoki videolahalar ko‘rinishida berilishi o‘quv materilini tez vaqtda o‘zlashtirish va xotiraga saqlash imkonini beradi.
Hozirgi elektron darsliklar quyidagi asosiy elementlardan tarkib topgan:
1. Matnlar. Elektron darslikning asosiy qismini o‘quv ma'lumotlari, topshiriqlar, testlar, izohlar, lug‘atlar, amaliy mashqlar, ko‘rsatmali materiallar tashkil etadi.
2. Tasviriy materiallar. Elektron darslikdagi ob'ektlar, jarayonlar, xodisalarni tasvirlovchi sxemalarni turli rangdagi monitor ekranida tasvirlash mumkin. Ma'lumki, ko‘rgazmali axborotni matnli axborotga nisbatan qabul qilish yuqoriroq bo‘ladi. Grafik ob'ekt ko‘rinishdagi obrazlar inson xotirasida yahlit qabulqkilinadi va ko‘p vaqtda saqlanadi.
3. Tovushli kuzatish. Elektron o‘quv nashrning ajralmas qismi hisoblanadi. Ob'ektlar bilan jarayonlar kechishi va xodisalar matnli, shovqinli-signalli, musiqali tarzda tovushli kuzatuv bilan tasvirlanishi mumkin.
O‘quvchining bir vaqtning o‘zida axborotni tez o‘zlashtirishiga ijobiy ta'sir etadi.
4. Animatsiya va videolavhalar. Ob'ektlar, jarayonlar va hodisalarning animatsiyali yoki videolahalar ko‘rinishida berilishi o‘quv materilini tez vaqtda o‘zlashtirish va xotiraga saqlash imkonini beradi.
Elektron darslikdan foydalanishda o’qitishning tizimliligi va ketmaketligi talablari o’rganiladigan maxsus fan sohasida bilimlar va ko’nikmalarning ma’lum tizimining talabalar tomonidan o’zlashtirilishi ketma-ketligini ta’minlanishini bildiradi. Bilim, ko’nikma va mahorat ta’lim tizimida mantiqiy tartibda 
shakllanishi va hayotda qo’llanilishda o’z o’rnini topishi zarur. Buning uchun 
quyidagilar zarur: 
— o’quv materialini tizimlashtirilgan va strukturlashtirilgan holda tavsiya 
qilish; 
— o’quv materialining har bir bo’limida shakllanadigan bilim, ko’nikma va 
mahoratlarning rivojlanishini ham inobatga olish: 
-— o’rganilayotgan o’quv materialining fanlararo bog’liqligini ta’minlash; 
—- o’quv materiali va ta’lim beruvchi ta’sirlarining uzatilish ketma-ketligini 
chuqur o’ylab ko’rish; 
— bilim berish jarayonini o’qitish mantiqi bilan aniqlanadigan ketma-ketlikda 
qurish; 
Camtasia Studio asoslari
Faqat sizning e'tiboringizni Camtasia Studio-ning pulli asosda tarqatilishiga qaratmoqchiman. Shuning uchun tasvirlangan barcha harakatlar bepul sinov versiyasida amalga oshiriladi. Bundan tashqari, Windows operatsion tizimi uchun dasturning rasmiy versiyasi faqat 64 bitli versiyada mavjud.
Endi biz to'g'ridan-to'g'ri dastur funktsiyalarining tavsifiga o'tamiz. Qulaylik uchun biz maqolani ikki qismga ajratamiz. Birinchisida biz videoni yozib olish va suratga olish jarayonini, ikkinchisida esa tahrirlash jarayonini ko'rib chiqamiz. Bundan tashqari, natijani saqlash jarayoni haqida alohida aytib o'tamiz. Keling, barcha bosqichlarni batafsil ko'rib chiqaylik.
Video yozib olish
Ushbu xususiyat Camtasia Studio-ning afzalliklaridan biridir. Bu sizga kompyuter / noutbukning ish stolidan yoki biron-bir ishlaydigan dasturdan videoni yozib olish imkonini beradi. Buning uchun quyidagi amallarni bajarishingiz kerak bo'ladi:

• Oldindan o'rnatilgan Camtasia Studio-ni ishga tushiring.
• Oynaning yuqori chap burchagida tugma mavjud "Yozuv". Unga bosing. Bundan tashqari, tugmachalar birikmasi shunga o'xshash funktsiyani bajaradi. "Ctrl + R".


• Natijada, ish stolining perimetri atrofida va yozib olish sozlamalari o'rnatilgan panelga ega bo'lasiz. Keling, ushbu panelni batafsilroq tahlil qilaylik. Bu quyidagicha ko'rinadi.

• Yozish maydonini tanlaganingizdan so'ng, siz kirish qurilmalarini sozlashingiz kerak. Ular orasida kamera, mikrofon va audio tizim mavjud. Ro'yxatda keltirilgan qurilmalardan olingan ma'lumot video bilan birga yoziladimi yoki yo'qligini ko'rsatishingiz kerak. Videokameradan parallel ravishda yozishni yoqish yoki o'chirish uchun siz tegishli tugmachani bosishingiz kerak.


• Tugmaning yonidagi pastga o'qni bosish orqali "Ovoz yoqilgan", siz ma'lumot yozib olishni talab qiladigan audio qurilmalarni belgilashingiz mumkin. Bu mikrofon yoki audio tizim bo'lishi mumkin (bu tizim tomonidan yozilgan barcha tovushlarni va yozish paytida ilovalarni o'z ichiga oladi). Ushbu parametrlarni yoqish yoki o'chirish uchun siz mos keladigan qatorlar yonidagi katakchani belgilashingiz yoki belgilashingiz kerak.


• Tugmaning yonidagi slayderni siljitish "Ovoz yoqilgan", siz yozilgan tovushlarning balandligini o'rnatishingiz mumkin.


• Sozlamalar panelining yuqori qismida siz chiziqni ko'rasiz "Effektlar". Bu erda kichik vizual va ovoz effektlari uchun javobgar bo'lgan bir nechta parametr mavjud. Bular sichqonchani bosish tovushlari, ekrandagi izohlar va sana va vaqt ko'rsatkichlari. Bundan tashqari, sana va vaqt alohida kichik menyuda sozlangan "Tanlovlar".