5. Психологик билимларнинг системаси

99.Диккатнинг тебраниши. Diqqat deb ongimizni bir nuqtaga to’plab, ma’lum narsa va hodisalarga faol yo’naltirilishiga aytiladi. Diqqat sezish jarayonida, idrok qilishda, xotira, hayol va tafakkur jarayonlarida har doim ishtirok etadi. Demak, diqqat barcha aks ettirish jarayonlarimizning doimiy yo’ldoshidir.Diqqat bir necha xususiyatga ega bo’ladi: Diqqatning ko’lami; Diqqatning kuchi va barqarorligi; Diqqatning bo’linishi; Diqqatning ko’chishi; Diqqatning tebranishi; Parishonxotirlik. Diqqatning davomiyligi va uning tebranishi nimalarga bog‘liq. Ayrim tadqiqotchilar diqqatning davomiyligini sof biologik ritm (tebranish)lar bilan bog‘lashga intilganlar. Diqqatning tebranishi odatda bilinar-bilinmas qo‘zg‘atuvchilar orqali o‘rganiladi. Masalan, soatning chiqillashiga quloq solsak, ovoz kuchayadi, ba’zan kuchsiz eshitildai. Bu tebranishlar bir kadar barqaror harakaterga ega. Ularning davomiyligi 1,5 sekunddan 2,5 sekundgacha yetadi. Bu tebranishning mexanizmi diqqatning tebranishi bilan emas, balki sezgi a’zoalrining vaqti-vaqti bilan toliqishi va ularning o‘zidagi biologik tebranish bilan bog‘liqdir.Bir – biriga yakin bo'lgan yoruglik farkini ajratishda ham xuddi shunday xodisa yuz beradi . Diqqatning bunday tebranish davrlari xisoblab chiqilgan .Boshqa tomondan esa diqqatning tebranishi, yetarli darajada barqaror bo‘lmasligi diqqatning ob’ekti bilan ham bog‘liq. Masalan, diqqatni biror harakatsiz narsa ustida uzoq vaqt to‘xtatib turib bo‘lmaydi