5-mavzu: Ta’lim mazmuni

5-MAVZU: Ta’lim mazmuni
Rеja:
1. Ilmiy-texnik jarayon va ta’lim mazmuni.
2. Hozirgi vaqtda ta’lim mazmunini belgilashga doir asosiy g’oyalar.
3. Ta’lim mazmunini belgilab beruvchi me’yoriy xujjatlar.
4. Kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan Davlat ta’lim standarti.
5. Yangi avlod darsliklarini yaratishga qo’yiladigan talablar.
6. Darslikdagi o’quv materiallarini tizimlashtirish tamoyillari.


Tayanch tushunchalar: ta’lim, ta’lim mazmuni, me’yoriy xujjat, kompetensiya, kompetensiyaviy yondashuv, Davlat ta’lim standarti, darslik, o’quv materiali, tizimlashtirish.


Ilmiy-texnik jarayon va ta’lim mazmuni. XX asr o’rtalariga kelib fanning ijtimoiy hayotdagi roli yuqori darajada oshdi. Fanlar taraqqiyotidagi inqilobning xarakteri o’zgardi, ya’ni ilm sohasidagi inqiloblar texnika sohasidagi axborotlar bilan uyg’unlashib ketdi va ilmiy-texnika inqilobi yuzaga keldi. XX asrning 40-yillari oxirlaridagi ilmiy-texnika inqilobi fanining bevosita ishlab chiqarish kuchlariga aylanishi natijasida fanning o’zida, texnikada v ishlab chiqarishda katta sifat o’zgarishlari vujudga keldi. Natijada har 10-15 yilda ilmiy faoliyat hajmi 2 marttaga osha boshladi. Shuni mamnuniyat bilan qayd etish mumkinki, XX asrning 70 yillaridagi olim va ilmiy xodimlar soni butun fan taraqqiyoti davrlarida yashagan olimlar sonining 90% dan ko’prog’ini tashkil etadi, degan xulosalarga ham kelindi. Jahon miqyosida ilmiy xodimlarning o’sish foiziaholining o’sish foiziga qaraganda bir necha marotaba ortiq, ya’ni fan va ta’lim ijtimoiy salohiyatning muhim omiliga aylandi.
Natijada XX asrda ixtisoslashgan ilmiy tashkilot (muassasa)lar soni keskin ravishda oshdi. Fan sohalari bo’yicha ilmiy muassasalar tashkil bo’la boshladi hamda yangi nomdagi fan yo’nalishlari va ularga xos ta’lim mazmuni yuza keldi. Jumladan, kibernetika, matematik lingvistika, geofizika, biotexnika, ehtimollar nazariyasi, ergonomika, informatika, texnik estetika va hokazalar.
Bugungi XXI asrga kelib har bir fan sohasi yoki ta’lim jarayonlarini texnika va texnologiyalarsiz tasavvur etib bo’lmaydi. Global jamiyatda har bir jarayon axborot texnologiyalariga bog’langan.
Ushbu tezkor asrda fan va texnikani ishlab chiqarish bilan yaqindan integrasiyalashib borishi bu davr taqozosi.