5-мавзу. Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахсларни солиқҚа тортиш режа

-расм. Республикамизда 2012 – 2016 йилларда ҳунармандчилик фаолияти билан шуғулланаётган якка тартибдаги тадбиркорлар сонининг ўзгариш динамикаси

Юқоридаги расм маълумотларидан кўриниб турибдики, мамлакатимизда ҳунармандчилик фаолияти билан шуғулланаётган якка тартибдаги тадбиркорлар сони 2012 йилда 8983 тани, 2013 йилда 7938 тани, 2014 йилда 8704 тани, 2015 йилда 13268 тани, 2016 йилда 14564 тани ташкил этган. Ҳунармандчилик фаолияти билан шуғулланаётган якка тартибдаги тадбиркорлар сони 2016 йилда 2012 йилга нисбатан 5581 тага кўпайган. Республикамизда ҳунармандчилик фаолияти билан шуғулланаётган якка тартибдаги тадбиркорлар сонининг кўпайишини мазкур фаолият билан шуғулланаётган якка тартибдаги тадбиркорларга берилган имтиёз билан боғлаш мумкин.

Халқ бадиий ҳунармандчилиги ва амалий санъати билан шуғулланувчи якка тартибдаги тадбиркор Солиқ кодексининг 32-моддасига асосан туман (шаҳар) давлат солиқ инспексияларига қатъий белгиланган солиқдан имтиёз олиш учун қуйидаги ҳужжатларни тақдим этади.
Уюшма Бадиий кенгаши қароридан кўчирма;
Уюшмага аъзо бўлганлиги тўғрисидаги гувоҳнома нусхаси;
якка тартибдаги тадбиркор сифатида давлат рўйхатидан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳнома нусхаси.
Ҳудудий туман (шаҳар) давлат солиқ инспексияси имтиёз олиш ҳуқуқини тасдиқловчи ушбу ҳужжатлар асосида якка тартибдаги тадбиркорга қатъий белгиланган солиқ бўйича дастурий маҳсулда имтиёз қўллайди.
Агар халқ бадиий ҳунармандчилиги ва амалий санъати билан шуғулланувчи якка тартибдаги тадбиркор Уюшмага аъзо бўлмасдан ёки аъзолик гувоҳномасининг амал қилиш муддати тугаган ёҳуд Бадиий кенгаш қароридан кўчирмага эга бўлмаган, кенгаш қарорида кўрсатилган фаолият туридан бошқа турдаги маҳсулотларни сотиш ҳамда ишлаб чиқариш билан шуғулланганлиги аниқланса, унинг бу фаолиятига тўлиқ миқдорда қатъий белгиланган солиқ ҳисобланиб, ундириш чоралари кўрилади.


Касб-ҳунар коллежини битирувчиларга нисбатан имтиёзлар:
Касб-ҳунар коллежлари битирувчилари коллежни тамомлагандан кейин ўн икки ой ичида якка тартибдаги тадбиркор сифатида давлат рўйхатидан ўтган тақдирда, якка тартибдаги тадбиркор сифатида давлат рўйхатидан ўтган санадан эътиборан қатъий белгиланган солиқни тўлашдан олти ой муддатга озод этилади. Якка тартибдаги тадбиркор сифатида давлат рўйхатидан ўтилган пайтдан бошлаб ўн икки ой ичида фаолият тугатилган ёки фаолияти уч ва ундан кўп ойга тўхтатилган тақдирда, қатъий белгиланган солиқ фаолият амалга оширилган бутун давр учун тўланади¹².
Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 390-моддасига асосан гастрол-консерт фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқи учун давлат божи тўловчи жисмоний шахслар мазкур фаолият тури бўйича қатъий белгиланган солиқ тўлашдан озод этилган.
Шунингдек, Солиқ кодексининг 311-моддасига мувофиқ юридик шахс ташкил этмаган (ёки ташкил этган) ҳолда тузилган деҳқон хўжаликларининг аъзолари суғурта бадалларини ихтиёрийлик асосида йилига энг кам иш ҳақининг тўрт ярим бараваридан кам бўлмаган миқдорда тўлайди. Бунда деҳқон хўжалигининг бошлиғи суғурта бадалларини мажбурий тартибда тўлайди¹³. Белгиланган миқдордаги суғурта бадалларининг тўланиши деҳқон хўжалиги аъзосининг меҳнат стажини ҳисоблаб чиқаришда бир йил деб ҳисобга олинади.
Ёшга доир пенсия олиш ҳуқуқига эга бўлган, шунингдек I ва
II гуруҳ ногиронлари бўлган якка тартибдаги тадбиркорлар ҳамда юридик шахс ташкил этмаган (ёки ташкил этган) ҳолда тузилган деҳқон хўжаликларининг аъзолари учун суғурта бадалининг миқдори унинг белгиланган миқдорининг камида 50 фоизини ташкил этиши керак.

Жорий йилда тадбиркорлик субектларига солиқ юкини янада камайтириш мақсадида якка тартибдаги тадбиркорлар учун қатъий белгиланган солиқ ставкалари ўртача 30 фоизга пасайтирилди.

Бундан ташқари якка тартибдаги тадбиркорларнинг фаолиятини амалга оширадиган ҳудудига қараб ажратган ҳолда солиққа тортиш амалиёти такомиллаштирилди. Яъни, қатъий белгиланган солиқ ставкаси илгари Тошкент шаҳри, Нукус шаҳри ва вилоят маркази бўлган шаҳарлар ҳамда бошқа аҳоли пунктлари бўйича белгиланган бўлса, 2018 йилнинг 1 январидан бошлаб, улар қаторига "бошқа шаҳарлар" устуни ҳам киритилиб, якка тартибдаги тадбиркорлик фаолиятининг ҳар бир тури бўйича қатъий белгиланган солиқ ставкалари белгиланди ( –жадвал).